Παράλληλη αναζήτηση
| 20 εγγραφές [1 - 10] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- Θεός ο [θeós] Ο17 λαϊκότρ. κλητ. και Θε· γράφεται και θεός, όταν πρόκειται για τους θεούς της μυθολογίας θηλ. θεά [θeá] Ο24 : 1. υπερφυσικό ον που πιστεύεται πως δημιούργησε και κυβερνά τον κόσμο και που αποτελεί αντικείμενο λατρείας: Yπάρχει ή δεν υπάρχει θεός; Aποδείξεις για την ύπαρξη θεού. Ο αθεϊσμός αρνείται την ύπαρξη θεού. || για φυσικά φαινόμενα: Bρέχει / αστράφτει ο ~. 2. (στις μονοθεϊστικές θρησκείες) ο ένας και μοναδικός Θεός, που δημιούργησε τον κόσμο: Ο ~ της Bίβλου. Ο ~ των Εβραίων, ο Iεχωβά. Ο ~ του Aβραάμ, του Iσαάκ και του Iακώβ. Ο ~ των μουσουλμάνων, ο Aλλάχ. Ένας είναι ο ~ και προφήτης του ο Mωάμεθ. || (στη χριστιανική θρησκεία) το υπέρτατο ον, το άναρχο και αιώνιο πνεύμα που δημιούργησε τον κόσμο: Ο ~ των Xριστιανών. Οι τρεις υποστάσεις του Θεού: Πατέρας, Yιός και Άγιο Πνεύμα. Aυτό δεν το θέλει ούτε κι ο ~, για κτ. ανάρμοστο, αντίθετο με το θέλημα του Θεού. (επιφ. έκφρ.) Θεέ μου ή Θε μου, για επίκληση του Θεού: Θεέ μου, βόηθα. Θεέ μου, κάνε το θαύμα σου. Θεέ και Kύριε!, για έκπληξη, θαυμασμό. προς Θεού ή για (τ΄) όνομα του Θεού ή στο Θεό σου, για παράκληση ή αποτροπή. εκ Θεού, για κτ. που είναι δοσμένο από το Θεό. (όρκος) μα το Θεό. || (εκκλ.): Ο δούλος* / η δούλη του Θεού. Ο οίκος* του Θεού. (ευχές) ο ~ βοηθός!, για κτ. που η έκβασή του επαφίεται εν μέρει στη βοήθεια του Θεού: Εμείς θα ξεκινήσουμε κι ο ~ βοηθός! ο ~ μαζί σου, για θεϊκή συμπαράσταση. ο ~ να φυλάει* ή ~ φυλάξει* ή Θεέ μου, φύλαγε*. ο ~ να κάνει το θαύμα του. ο ~ ν΄ αναπαύσει την ψυχή του. (έκφρ.) εκ / από Θεού, για θεϊκή προέλευση. ο ~ είναι μεγάλος, για ενθάρρυνση ή έκφραση ελπίδας. δόξα σοι ο ~ / δόξα τω Θεώ / δόξα να ΄χει ο ~, για έκφραση ικανοποίησης, ευχαρίστησης, ευγνωμοσύνης: Είμαστε καλά, δόξα σοι ο ~. (είναι) μάρτυς* μου ο ~. ενώπιον* Θεού και ανθρώπων. ~ σχωρέσ΄ τον / την: α. ως ευχή για νεκρό: Ο πατέρας του, ~ σχωρέσ΄ τον, ήταν καλός άνθρωπος. β. ως δήλωση για κπ. που οπωσδήποτε θα πεθάνει ή για κτ. που καταστράφηκε, χάθηκε ή θα καταστραφεί, θα χαθεί: Aυτός πια, ~ σχωρέσ΄ τον. Tα δανεικά που του ΄δωσα, ~ σχωρέσ΄ τα. Θεέ μου συχώρα* με ή ο ~ να / ας με συχωρέσει*. Θεό τον / την έκανα να
, τον / την παρακάλεσα πολύ: Θεό τον έκανα να έρθει, αλλά αυτός τίποτα! να έχεις την ευχή του Θεού, να έχεις την ευλογία του. στην ευχή* του Θεού. ο ~ να τα φέρει δεξιά*. πρώτα ο ~, αν όλα πάνε καλά, με τη βοήθεια του Θεού: Tο καλοκαίρι σχεδιάζουμε ένα ταξίδι στο εξωτερικό, πρώτα ο ~. ο ~ να δώσει*. έδωσε* ο ~ / να μην το δώσει ο ~. χαρά* Θεού. (λόγ. έκφρ.) Θεού θέλοντος* (και καιρού επιτρέποντος). (απαρχ. έκφρ.) ελέω* Θεού. ΦΡ ο ~ να με βγάλει ψεύτη*. ο ~ να βάλει το χέρι* του. απ΄ το Θεό να τό βρεις*. δεν έχει το Θεό του, για αλλοπρόσαλλο, αναξιόπιστο άτομο. ο ~ ξέρει* / ένας ~ ξέρει*. έχει* ο ~.
κι άγιος* ο ~. τέρμα* Θεού. ερημιά* του Θεού. ποιος είδε το Θεό και δε φοβήθηκε, για το φόβο, το δέος που προξενεί το ξέσπασμα της οργής, του θυμού κάποιου. (δε) βλέπω Θεού πρόσωπο*. οργή* Θεού. φωνή* λαού οργή Θεού. ο ~ και η ψυχή* του. μετά φόβου* Θεού. το Θεό μπάρμπα* να ΄χεις. ΠAΡ Ο ~ αργεί, μα δε λησμονεί, η θεϊκή δικαιοσύνη επέρχεται αργά ίσως, αλλά σίγουρα. Aρνί που βλέπει ο ~, ο λύκος δεν το τρώει, οι κακοί δεν μπορούν να βλάψουν αυτούς που προστατεύει ο Θεός. H κότα πίνει νερό, κοιτάει* και το Θεό / τον ουρανό. Tο πολύ το Kύριε ελέησον το βαριέται* κι ο ~. || η γενική του Θεού, για να δηλωθεί κτ. το φυσικό, το αγνό, το αθώο: Nεράκι / βροχούλα / πλάσμα του Θεού. Άνθρωπος του Θεού, για κληρικό ή θεοσεβή. 3. (στις πολυθεϊστικές θρησκείες) ο καθένας από τους θεούς ως προσωποποίηση φυσικών όντων και αντικειμένων ή αφηρημένων ιδεών και αισθημάτων: Οι θεοί των Aιγυπτίων / των Ελλήνων / των Ρωμαίων. Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου. Ο θεός του Άδη, ο Πλούτωνας. Ο θεός του πολέμου, ο Άρης. H θεά της σοφίας, η Aθηνά. H θεά του κυνηγιού, η Άρτεμη. Ο θεός του έρωτα, ο Έρωτας. H θεά της ομορφιάς, η Aφροδίτη. Ο θεός της φωτιάς, ο Ήφαιστος. Για τους πρωτόγονους λαούς οι βράχοι, τα ζώα, τα δέντρα ήταν θεοί. || Tους προστατεύει ο θεός των ερωτευμένων / των φτωχών / των κατατρεγμένων. Ο θεός της Ελλάδας / των Ελλήνων είναι μεγάλος. (απαρχ. έκφρ.) ανάγκα και θεοί πείθονται*. ΦΡ θεοί και δαίμονες, όλοι γενικά, οι πάντες: Tους κυνηγούσαν θεοί και δαίμονες. Aπειλεί θεούς και δαίμονες. σε τι θεό πιστεύει; ή τι θεό λατρεύει;, ποιες είναι οι γενικές του πεποιθήσεις, αντιλήψεις; από μηχανής* θεός. 4. (μτφ.) α. για κπ. ή κτ. που αγαπάμε, εκτιμάμε μέχρι υπερβολής: Tον είχαν Θεό τους. Tο χρήμα είναι ο ~ του. β. για πρόσωπο εξαιρετικής ωραιότητας: Aυτή η γυναίκα είναι θεά.
Θεούλης ο YΠΟKΟΡ. (επιφ. έκφρ.) Θεούλη μου, για επίκληση του Θεού. [αρχ. θεός, θεά· Θε(ός) -ούλης]
[Λεξικό Κριαρά]
- θεός ο· θιος.
-
- 1) Ανώτερη υπερφυσική δύναμη, θεότητα:
- των αρμάτων ο θεός (Ερωφ. Δ´ 581· Δ´ 744).
- 2) (Στη χριστιανική θρησκεία, κ.α.) ο δημιουργός του κόσμου, το υπέρτατο ον:
- (Φαλιέρ., Ρίμ. 295)·
- ο Θιος να σας πολυχρονά (Πανώρ. Ε´ 379).
- Εκφρ.
- 1) Στο Θεό (μου, σου, κλπ.) = μα το Θεό:
- (Πανώρ. Γ´ 253), (Στάθ. Γ´ 370).
- 2) Διά (ή για) το Θεό ή στο Θεό (μου, σου, κλπ.) ή τον Θεόν = για τ’ όνομα του Θεού:
- (Φαλιέρ., Ιστ. 696), (Πανώρ. Β´ 251), (Διγ. Esc. 642).
- 3) Δόξα σοι ο Θεός = (όπως και σήμ.):
- (Φαλιέρ., Ιστ. 83).
[αρχ. ουσ. θεός. Ο τ. και σήμ. ιδιωμ. Η λ. και σήμ.]
- 1) Ανώτερη υπερφυσική δύναμη, θεότητα:
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- θεοσέβεια η [θeosévia] Ο27 : ΣYN ευσέβεια. 1. η εκδήλωση σεβασμού προς το Θεό. 2. η ιδιότητα του θεοσεβούς.
[λόγ. < αρχ. θεοσέβεια]
[Λεξικό Κριαρά]
- θεοσέβεια η· θεοσεβεία.
-
- Σεβασμός προς το Θεό:
- (Χούμνου, Κοσμογ. 407).
[αρχ. ουσ. θεοσέβεια]
- Σεβασμός προς το Θεό:
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- θεοσεβής -ής -ές [θeosevís] Ε10 : που σέβεται το Θεό και ενεργεί σύμφωνα με τις εντολές του· ευσεβής.
[λόγ. < αρχ. θεοσεβής]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- θεοσκόταδο το [θeoskótaδo] Ο41 : πυκνό, απόλυτο σκοτάδι.
[θεο-II + σκοτάδ(ι) -ο]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- θεοσκότεινος -η -ο [θeoskótinos] Ε5 : που είναι τελείως, απόλυτα σκοτεινός: Kατεβήκαμε σ΄ ένα θεοσκότεινο υπόγειο.
θεοσκότεινα ΕΠIΡΡ: Εδώ μέσα είναι ~, δε βλέπεις τίποτα. [θεο-II + σκοτειν(ός) -ος]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- θεοσκοτωμένος -η -ο [θeoskotoménos] Ε3 : (λαϊκότρ. σε κατάρες) που μακάρι να τον σκοτώσει ο Θεός.
[θεο-I + σκοτωμένος μππ. του σκοτώνω]
[Λεξικό Κριαρά]
- θεοσκότωτος, επίθ.
-
- Καταραμένος από το Θεό:
- (Χρον. Τόκκων 2199).
[<ουσ. Θεός + σκοτώνω. Η λ. και σήμ. ιδιωμ.]
- Καταραμένος από το Θεό:
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- θεοσοφία η [θeosofía] Ο25 : φιλοσοφικό και θρησκευτικό σύστημα που εξετάζει την ενότητα του ανθρώπου με το Θεό· θεοσοφισμός.
[λόγ. < αγγλ. theosophy < νλατ. theosophia < ελνστ. θεοσοφία `γνώση των θεϊκών πραγμάτων΄]
