• 1)
  • α) Aγαθά, φιλικά αισθήματα:
    • (Σπαν. P 90)·
  • β) ερωτικό αίσθημα:
    • (Bέλθ. 895)·
  • γ) (πληθ.) ερωτικά ενδιαφέροντα:
    • αγάπες δεν εγύρευγεν ουδέ φιλιές εκράτει (Eρωτόκρ. A´ 1930)·
  • δ) εκδήλωση ερωτικού αισθήματος:
    • (Διγ. Gr. 1313)·
  • ε) πόθος (ερωτικός):
    • ερωτικήν αγάπην (Λίβ. 168).
• 2)
  • α) Ό,τι αγαπά κανείς (πρόσωπο ή πράγμα):
    • (Ψευδο-Γεωργηλ., Άλ. Kων/π. 375), (Zήν. Δ´ 334)·
  • β) προσωποποίηση του έρωτα:
    • είδα και την Aγάπην, χαρτίν εις το χέριν να κρατεί (Λίβ. Esc. 119).
• 3) Oμόνοια, σύμπνοια:
  • να κρατούν καλήν αγάπην μέσο τους (Aσσίζ. 454²⁹).
• 4) Ξεχωριστή αγάπη, εύνοια:
  • (Ψευδο-Γεωργηλ., Άλ. Kων/π. 374), (Aπολλών. 86).
• 5) Xατίρι:
  • Γι’ αγάπη σου, πουλί μου, του συμπαθώ (Kατζ. E´ 499).
• 6)
  • α) Φιλικός τρόπος, προσήνεια:
    • (Πτωχολ. α 615), (Aσσίζ. 26²³)·
  • β) ειρηνικός τρόπος:
    • (Mαχ. 110¹⁵).
• 7) Συμφιλίωση, συνθηκολόγηση, ειρήνη:
  • Tρέβαν εποίησε μετ’ αυτόν, αγάπην διά έναν χρόνον (Xρον. Mορ. H 6882· Διακρούσ. 86²⁰).
• 8) Tο να αρέσκεται κανείς (να κάνει κ.), προτίμηση:
  • Aγάπην είχεν άπειρον να τρέχει (Διγ. Α 2312).
• 9)
  • α) Eπιθυμία:
    • ανέβην του μεγάλη αγάπη να πάγει εις τα Iεροσόλυμα (Mαχ. 648⁷)·
  • β) όρεξη (για δράση):
    • (Διγ. Άνδρ. 335⁶).
• 10) Xάρη, ευεργεσία:
  • διά να του αντιμέψουν μέρος από τες χάρες και αγάπες οπού ελαβαίνανε (Σουμμ., Pεμπελ. 174¹⁹).

[μτγν. ουσ. αγάπη. H λ. και σήμ.]

• ① love, affection, fondness (syn στοργή, near-syn τρυφερότητα):
  • έχουμε ~ we love each other or one another |
  • έχει μεγάλη ~ στο παιδί του |
  • ~ προς την πατρίδα love for one's native land |
  • το κάνει για την ~ σου he does this for your sake, out of love for you (syn για χάρη σου, για το χατίρι σου) |
  • για την ~ του Θεού for the love of God, for goodness' sake |
  • είναι στις αγάπες τους they express mutual feelings of affection |
  • τον κοιτάζει με ~ he looks fondly at him (syn στοργικά, τρυφερά) |
  • χωρίς αίσθημα αγάπης unlovingly (syn αδιάφορα, κρύα, ψυχρά) |
  • με (ιδιαίτερη, πολλή) ~ w. (special, much) love, lovingly (letter closing to a friend) |
  • κ' είχεν όλα τα χαρίσματα του παλληκαριού?... την ~ της ζωής και την καταφρόνια του θανάτου (Palam) |
  • το βίαιο πάθος έγινε γαλήνια ~ (Tsatsos) |
  • στροφή... από τον έρωτα στην ~ (Michelis) |
  • poem εδώ π' αγάπης τρέχουνε βρύσες χαριτωμένες (Solom) |
  • όλες τις αγάπες τις αγάπησα, | πια δεν έχω τίποτ' άλλο (Palam)

• ⓐ pl αγάπες οι, caress (syn χάδια):
  • ο μπέμπης μού κάνει αγάπες the baby boy shows his love w. hugs

• ⓑ restoring to love, reconciliation (syn συμφιλίωση, συνδιαλλαγή):
  • έκαμαν ~ (syn συμφιλιώθηκαν, ειρήνευσαν) |
  • να βάλουν κάτω τ' άρματα, για να γενή η ~ (Prevelakis)

• ⓒ strong inclination, devotion, love, passion:
  • η ~ του προς τη μελέτη his passion for study |
  • έχει ~ στα βιβλία |
  • εκδηλώνουν με το γράψιμο την ~ τους προς την λογοτεχνία (Dimaras) |
  • ιδιαίτερη ~ έτρεφαν στη μυκηναϊκή εποχή (NPapachatzis)

• ② attraction between the opposite sexes, love (syn έρωτας, πόθος):
  • η ~ είναι στραβή sexual love is blind |
  • την πήρε από ~ |
  • της ορκίστηκε αιώνια ~ |
  • πεθαίνει από ~ (s)he is lovesick |
  • κάνει αγάπες με την τάδε he courts so-and-so |
  • έπιασε ~ με την ξαδέρφη του he and his cousin fell in love w. each other |
  • gnom η ~ και ο βήχας δεν κρύβονται |
  • η ~ από τα μάτια πιάνεται love originates w. mutual glances |
  • folks. ~ χωρίς πείσματα δεν έχει νοστιμάδα |
  • να ιδήτε και να μάθετε πώς πιάνετ' η ~ |
  • poem της αγάπης τα λόγια όλα τα ξέχασα I forgot all love's words (Zevgoli)

• ⓓ synecd the beloved (usu female), used as an endearing form and otherwise (in the latter case, syn ο αγαπημένος, η αγαπημένη, αγαπητικός αγαπητικιά, ερωτευμένος ερωτευμένη):
  • ~ μου! my darling, my sweetheart! (syn χρυσό μου) |
  • ό,τι θέλεις, ~ μου |
  • η ~ μου κάνει πείσματα |
  • μια παλιά του ~ an old flame of his |
  • folks. παντρεύουν την ~ μου και της δίνουν τον οχτρό μου |
  • φεγγάρι μου [...] | [...] μην είδες την ~ μου, τον αγαπητικό μου; |
  • poem α, ναι, φυλάξου, ~ μου, του κόσμου από την πλάνη (Solom) |
  • πες μου, θυμάσαι, ~ μου, εκείνη την παιδούλα;(id.)

• ③ the second service on Easter Sunday afternoon, agape (from the custom of the φίλημα της αγάπης 'kiss of love' exchanged among participants as a reminder of Christ's resurrection) (syn δεύτερη ανάσταση):
  • θα πάμε στην ~ |
  • εχτύπησε η ~ the church bell rang for the agape service

• ④ eccl hist agape, fellowship meal, lovefeast, of the early Christians:
  • poem άγιες αγάπες τρισευλογημένες | που τις καρδιές τις σμίγατε παρθένες | των πρώτων των αρχαίων χριστιανών (Palam)

• ⑤ της αγάπης το βοτάνι (also το βοτάνι της αγάπης) love-potion, love-charm (syn αγαποβότανο):
  • folks. της αγάπης το βοτάνι | κάθε τόπος δεν το κάνει |
  • poem να της πάω αυγή αυγή | της αγάπης το κλωνί | να της πάω βράδυ βράδυ | της αγάπης το βοτάνι (Rotas)

[fr MG & K ἀγάπη]

• given name

[it was the name of three women saints; see αγάπη]

• 1) Mε αγάπη, με στοργή:
  • (Λίβ. Esc. 292).
• 2)
  • α) Mε ομόνοια:
    • αγαπημένα, σπλαγχνικά όλοι να ’σθε το ένα (Ψευδο-Γεωργηλ., Άλ. Kων/π. 961)·
  • β) με ησυχία, ειρηνικά:
    • (Γεωργηλ., Θαν. 475).

[<μτχ. παρκ. του αγαπώ. H λ. στο Βλάχ. και σήμ.]

• ① in love, affectionately (syn με αγάπη):
  • τ' αδέρφια ζουν ~ |
  • τ' αντρόγυνο περνά ~

• ⓐ in concord, peacefully:
  • μοίρασαν την κληρονομιά ~ |
  • και κάναμεν τα χρέη μας τιμίως και πατριωτικώς κι ~ (Makryg) |
  • με καμμιάν άλληνα δε θα κουβέντιαζε... αδερφικά, ~ (Psichari) |
  • πάλι τίμια και ~ θα κάνουμε τη μοιρασιά μας (Myriv)

[fr MG αγαπημένα, acc pl of αγαπημένος]

• ① the beloved:
  • οι Mουσουλμάνοι πιστεύουν ότι είναι οι αγαπημένοι του Θεού (Vacalop) |
  • poem τότε ο ηγαπημένος μου εστέναξε απ' τα στήθη

• ② lover, sweetheart (syn αγάπη 2b) ο ~ (syn αγαπητικός, εραστής, ερωμένος, φίλος)

• ⓐ η αγαπημένη (syn αγαπητικιά, φίλη, φιλενάδα):
  • τα χείλη μου ψιθύριζαν στην Παναγία τις θερμότερές μου ικεσίες για την υγεία της αγαπημένης (Kondylakis) |
  • άλλοι ορκίζονταν... σε μια φωτογραφία της αγαπημένης τους (TKoufop) poem ω, πάψε πια, μην κλαις, αγαπημένη (Karyotakis).

• beloved, dear:
  • αδέρφια αγαπημένα |
  • φιλενάδες αγαπημένες |
  • αγαπημένε μου φίλε (letter salutation) |
  • αγαπημένε! darling, sweetheart (syn αγάπη μου) |
  • το αγαπημένο παιδί της οικογενείας the fair-haired child of the family |
  • αγαπημένη πατρίδα beloved country |
  • αυτός είναι το αγαπημένο μου πρόσωπο από όλη την ομάδα |
  • ήταν φίλος και ~ του Kαποδίστρια (Makryg) |
  • σωστά τον είπαν οι Xάριτες τον άνθρωπο τούτον αγαπημένο των θεών (Palam) |
  • ο Bιργίλιος, ο ~ ποιητής του Δάντη (Theodorakop) |
  • χειρονομίες που τον κάνουν τον αγαπημένο του λαού του (Tsatsos) |
  • folks. πού είσαι, Bασίλη μ' αδερφέ και Γούρα αγαπημένε |
  • poem δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ και ηγαπημένε (Solom) |
  • αφίνει τες συντρόφισσες τ' αγαπημένο αγόρι (Markoras) |
  • χώμα αγαπημένο, χώμα ελληνικό (Drosinis) |
  • το αγαπημένο μυστικό ας μένη στα όνειρά σου (Damvergis)

• ⓐ favorite (overlapping w. 1a) (syn αγαπητός b):
  • η αγαπημένη εποχή the favorite season |
  • η αγαπημένη μου όπερα my favorite opera |
  • το κυνήγι είναι η αγαπημένη μου διασκέδαση hunting is my favorite pursuit |
  • το θέμα του γυρισμού, θέμα αγαπημένο για ένα ναυτικό λαό (Papanikolaou)

[fr MG αγαπημένος, bes which also ηγ- fr religious lang ← AG, K, MG ἀγαπῶ]