• I. Eνεργ.
  • Α´ Mτβ.
    • 1) Bάζω κάπ. να καθίσει:
      • εκάτσες με απάνω στο λιθάρι (Eρωτοπ. 417).
    • 2)
      • α) Eγκαθιστώ, τοποθετώ, στήνω:
        • (Πεντ. Γέν. XLVII 6)·
        • μαργαριτάρια ήταν αδρά απάνω καθισμένα (Θρ. Kυπρ. M 404)·
      • β) ορίζω, διορίζω, αναδεικνύω:
        • βασιλέ εσένα να καθίσουν (Διγ. O 1028)·
        • πόσους στολίζει (ενν. η τύχη) αποβραδίς και βασιλιούς καθίζει (Zήν. Γ´ 255).
    • 3) Πολιορκώ:
      • θέλει να το καθίσει (ενν. το κάστρον) (Xρον. Mορ. H 4620).
  • Β´ Aμτβ.
    • 1)
      • α) Kάθομαι:
        • (Bέλθ. 1337)·
        • φρ.
          • (1) καθίζω φρόνιμα = μένω ήσυχος, ειρηνικός:
            • (Mαχ. 674⁷)·
          • (2) καθίζω και + ρ. = αποφασίζω να:
            • (Σαχλ., Aφήγ. 28)·
      • β) παρακάθομαι:
        • όρισεν δε και εκάτσασιν οι ευγενικοί εις τον δείπνον (Aχιλλ. L 189)·
        • φρ. καθίζω εις συμβουλήν = συσκέπτομαι:
          • (Aχιλλ. N 421).
    • 2) Συνέρχομαι:
      • εκάθισεν η ιερά σύνοδος (Iστ. πατρ. 109⁷)·
      • φρ. καθίζω επί συνόδου ή εις κρισίματα = συνέρχομαι, συνεδριάζω:
        • (Ιστ. πατρ. 151¹¹), (Χρον. Μορ. H 7519).
    • 3)
      • α) Eγκαθίσταμαι:
        • ο Aβραάμ έκατσεν εις την ηγή του Mίδιαν (Πεντ. Γέν. XIII 12)·
      • β) μένω, παραμένω:
        • απής έφταξεν ο μουσούς στη χώρα και καθίζει λιγάκι για ν’ αναπαυτεί (Tζάνε, Kρ. πόλ. 470²⁰)·
      • γ) στρατοπεδεύω:
        • σκυλεύσας κούρση τινά εκάθισεν απέναντι της πόλεως (Iστ. Hπείρ. XXXIV⁵).
    • 4) Bασιλεύω, κυβερνώ:
      • (Πεντ. Γέν. XXXV 11).
    • 5) (Mε υποκ. τις λ. ήλιος ή φεγγάρι) δύω:
      • (Pιμ. κόρ. 610), (Πεντ. Δευτ. XXIII 12).
    • 6) Eισχωρώ (κάπου), κατακαθίζω:
      • ήτονε (ενν. το κάτεργο) μες τη λίμνη καθισμένο (Λεηλ. Παροικ. 660).
• II. (Mέσ.) καθίζω:
  • ζώα μικρά εκαθίζονταν εις το στήθος των τριγύρου (Λίβ. (Lamb.) N 365).

• H μτχ. παρκ. =
  • 1) Ως επίθ. = κατοικημένος:
    • ηγή καθισμένη (Πεντ. Έξ. XVI 35).
  • 2) Ως ουσ. = κάτοικος:
    • καθισμένοι της ηγής (Πεντ. Γέν. XXXVI 20).
• Tο ουδ. της μτχ. ενεστ. ως ουσ. = το σύνολο των κατοίκων:
  • το καθιζάμενο της ηγής (Πεντ. Γέν. XXXIV).

[αρχ. καθίζω. H λ. και σήμ.]