ΓΑΛΑΤΕΙΑ

ΔΡΑΜΑ ΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΕΝΤΕ

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΠΡΑΞΙΣ ΠΡΩΤΗ

Τό ἄγαλμα

ΣΚΗΝΗ ΠΡΩΤΗ

(Αἴθουσα ἀνακτόρων. Ὁ βασιλεύς τῆς Κύπρου Πυγμαλίων, ἐν ἡλικίᾳ τριάκοντα δύο ἐτῶν. Ὁ ἱερεύς τοῦ Ἀπολωνος Εὐμηλος, πολιός. Ὁ Πυγμαλίων ἀνακλίνεται νωχελῶς ἐπί ἀνακλίντρου, ὁ Εὐμηλος ἵσταται ὄρθιος).

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Ἐγνώρισα πολύ καί εἶμαι δυστυχής.

ΕΥΜΗΛΟΣ. Κακῶς Πυγμαλίων, σκέπτεσαι. Ἀπεστράφης τόν ἄνθρωπον καί οὐχὶ τήν κακίαν, ἐάν μελετήσας ὀλίγας ἐμίσησας τὰς γυναίκας ἁπάσας.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Τὰς ἐν Κύπρῳ. Αὗται φέρουσι τὸν νοῦν εἰς τὸ στῆθος˚ ἡ αἴσθησις μόνη ἄγει καί φέρει αὐτάς. Ὁ ἔρως των ἀληθής, εἶνε μανία˚ προσποίητος, εἶνε ἡ φύσις των. Ἡ ἀφοσίωσίς των εἶνε τέχνη. Ἡ ἠπιότης καὶ ὑπομονή των εἶνε ἐνέδρα. Πίστευσόν με: ἡ καρδία των εἶνε ἢ ἄμμος ἢ ἄβυσσος˚ ἐντεῦθεν τά αἰσθήματά των ὅλα εἰσὶν ἢ ἄχυρα ἢ νόσοι. Ἅπασα ἡ ζωή των εἶνε φονική παρῳδία ἀνθρώπων ἅμα καί θεῶν. Οὐδαμῶς μεγαλεῖον ἐν αὐταῖς καί ἀλήθεια, οὐδαμοῦ διάνοια καί θεῖον˚ ἀλλὰ μόνον μαγεία τις καὶ ὀπταπάτη. Φοροῦσιν ἐνδύματα; εἰσὶ βασιλίδες. Ἐγυμνώθησαν αὐτῶν; ἰδοὺ αἱ ἑταῖραι. -Ἡ εἰκὼν αὕτη εἶνε τῆς Κυπρίας ἢ τῆς γυναικός; Κρῖνε σύ, ὦ γέρον.

ΕΥΜΗΛΟΣ. Ὑβρίζεις ἁπάσας, ἀνηλεής; Ἐνθυμήσου ὅτι εἶχες μητέρα! Οἱ θεοί, Πυγμαλίων, ἔδωκαν εἰς τὰς γυναῖκας καὶ ἐνεπιστεύθησαν, ὡς εἰς μόνας πιστὰς καὶ οὐρανίας φύλακας, τὸ τελειότερον πλαστούργημά των: τὸν ἄνθρωπον. Ἀρκεῖ δι' αὐτὰς τοῦτο: εἰσὶν αἱ μητέρες. Ἐὰν εἶχες τέκνα, θὰ ὡμίλεις οὕτω; -Τὸ θηλάζον νήπιον διδάσκει εἰς τὴν μητέρα τὴν ἀρετήν˚ ἄν ὅμως αἱ γυναῖκες ἐγνώριζον ὅτι θὰ ἤκουον παρὰ τῶν υἱῶν ὅσα σὺ λέγεις, Πυγμαλίων, θὰ μετέβαλλον τὸ μητρικὸν γάλα εἰς δηλητήριον.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Ἆ, νομίζεις ὅτι τότε θὰ ἦσαν μητέρες; Ἀλλ' ἔχεις δίκαιον, διότι ἡ ἄλλοτε μήτηρ ἤδη ἐγένετο κύων. -Ὅταν ἡ ἐλπίς ὑπέτρεφε τὴν πίστιν εἰς τὸν πρόσηβον Πυγμαλίωνα, οἱ μῦθοι οὗτοι οὓς εἶπες μὲ ἐμάγευον… Εὔμηλε, ἡ Κύπρος ἔχει πλέον οὐχὶ γυναῖκας, ἀλλὰ θήλεα. Ἡ λατρεία τῆς Κύπριδος κατέστησε τὰς γυναῖκας μαινάδας. Εἰσὶ πάνδημοι καὶ εἰσὶν ὅλαι ὄχλος καὶ σύντροφοι ναυτῶν. Εὐδαίμονες ὅσοι διακρίνουσιν ἑστιάδας ἢ ἀδελφάς˚ ἀλλ' ἐγὼ ἀνεῦρον καὶ εἶδα πανταχοῦ ἑταίρας. Ἡ ἑταίρα ὅμως, καὶ ἂν βαρύτατα φέρῃ ἐνδύματα, περιπατεῖ γυμνή, Εὔμηλε, γυμνή˚ ὁποῖον αἶσχος, οἷος ἐμετός! Οὕτως ἡ ψυχή μου ἀσφυκτεῖ, οὐδέ φαίνομαι κἂν εἰς τὰς ρύμας καὶ τὰς πλατείας τῆς πόλεως. Οὐδὲν τοῦ λοιποῦ ἔχουσι γόητρον δι' ἐμὲ ἡ πόλις, τὰ πλήθη, αἱ ἑορταί˚ ὁ ἔρως μου ὅλος, πᾶσά μου χαρὰ καὶ πᾶσα ἡ ζωή μου, εἶνε τὸ ἄγαλμα ἐκεῖνο. Ἡ θέα του, ἐδῶ, ἐν μέσῳ τῆς Κύπρου, παραμυθεῖ καὶ πραΰνει τὴν ψυχήν μου, ὡς τὰ χείλη τοῦ πλάνητος τῆς ἐρήμου τό νᾶμα.

ΕΥΜΗΛΟΣ. Τότε ὅμως ἐρῶν τοῦ πλάσματος τῶν ἀνθρώπων τοσοῦτον, καταφρονεῖς τοὺς θεούς, Πυγμαλίων.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Φιλῶ τοὺς θεούς, ἐρῶν τῆς εἰκόνος αὐτῶν, τοῦ ἰδανικοῦ ἀπὸ τούτων κάλλους. Τοῦτο ἐλλείπει ἀπὸ τῆς ὅλης ἄλλης φύσεως, ὑπολάμπει δὲ μόνον μόλις ζῶν ἐν τῇ τέχνῃ˚ ἰδοὺ διατὶ ἀγαπῶ τὸ ἄγαλμα ἐκεῖνο πλέον παντὸς θνητοῦ, πλέον ἢ τὸ ἔαρ καὶ τὸν οὐρανόν. Θαυμάζω ἐν τῷ πεφιλημένῳ ἀγάλματι τὸ ἔνθεον κάλλος καὶ τεκμηριοῦμαι καὶ ὀνειροπολῶ ἐν αὐτῷ πιθανὴν καὶ ἀσφαλῆ εὐδαιμονίαν· διότι τὸ ἄγαλμα ἐκεῖνο εἶνε ἀρραβὼν τῶν Ἠλυσίων, Εὔμηλε. Ὤ, ἂν ἠδυνάμην νὰ δώσω ζωὴν εἰς αὐτό, νὰ ἴδω τὸ μάρμαρον ἐκεῖνο θερμὸν εἰς τὴν ἀγκάλην μου, μὲ καρδίαν ἁγνὴν καὶ ἄμωμον ὅπως νῦν λαμπρὸν καὶ πάλλευκον ἔχει τὸ σῶμα!

ΕΥΜΗΛΟΣ. Διατὶ λοιπὸν πρὸ στιγμῆς ἀρνούμενος τοὺς ἀνθρώπους ἠρνεῖσο σεαυτόν, Πυγμαλίων; Ἐρᾷς τοῦ ἀγάλματός σου τόσον, διότι σὲ μαγεύει ἡ ἐλπὶς μὴ αἴφνης λάβῃ ζωήν! -Ἐνθυμοῦ ὅμως τότε, Πυγμαλίων, ὅτι ἡ ζωή, ἵνα πως φέρηται καὶ ὑπόκειται ἐρασμία ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, δεῖται γενναιοτέρου τινὸς ἔρωτος καὶ πλειοτέρας συγγνώμης, παρ' ὅσην αἰσθάνεσαι. Ἡ μαρμαρίνη σιωπὴ τοῦ ἀγάλματος εἶνε ἄρνησις λατρευομένης κόρης˚ ἐντεῦθεν ὁ διάπυρος ἔρως σου. Ἂν ὅμως αὔριον κλίνῃ τὸ ἄγαλμα τοῦτο εἰς τὴν ἀγκάλην σου ζῶν, ἡ σκοτία τῆς πρώτης νυκτὸς θὰ ὁμοιώσῃ αὐτὸ πρὸς τὰς γυναῖκας τῆς Κύπρου, τῆς δὲ τρίτης ἡμέρας ἡ αὐγὴ θὰ διαλύσῃ ὡς ἀτμίδα τὸ γόητρον τοῦ ὀνειρώδους ἔρωτός σου σήμερον.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Ἡ θέα καὶ ἡ λατρεία τοῦ οὐρανοῦ κατεπτόησε τὴν διάνοιαν τοῦ Εὐμήλου, ἀπερρόφησε πᾶν σθένος καὶ πᾶν μύρον τῆς καρδίας του! Διότι ἐγὼ αἰσθάνομαι ἐντός μου τοσοῦτον ἔρωτα, ὥστε καὶ χίλια ἂν συνέζων ἔτη μετὰ τῆς Γαλατείας μου, τὰ ἔτη ταῦτα θ' ἀπετέλουν τὸν πρῶτον γαμήλιον μῆνά μου! Πῶς νὰ κορεσθῶ καὶ ν' ἀπαυδήσω μὲ εἶπες, Εὔμηλε; Φαντάσθητι νὰ ἀναζήσῃ διὰ τῆς πνοῆς μου, νὰ φέρῃ τὴν ἡλικίαν γυναικὸς καὶ τὴν καρδίαν παιδίου, νὰ γαλουχηθῇ ἀπὸ τὰ χείλη μου καὶ τὰ ρήματά μου μόνα, νὰ ἴδῃ εἰς ἐμὲ τὸν θεὸν αὑτῆς καὶ ὁμοῦ τὸν ἑταῖρον τοῦ βίου, νὰ ἐγείρωνται τὰ βλέμματα τοῦ κόσμου ὅλου εἰς αὐτὴν καὶ τὰ βλέμματά της ὅλα εἰς ἐμὲ μόνον, νὰ συλλαμβάνῃ ὁ νοῦς μου αὐτὴν ὡς ὄνειρον, καὶ ἀνοίγων τὰ ὄμματα νὰ βλέπω αὐτὴν πλησίον μου ζῶσαν, χαρίεσσαν, εὐδαίμονα, περικαλλῆ, ἔρωτος πλήρη καὶ πίστεως, πλήρη ἁγνότητος καὶ φαντασίας, -ἰδού, Εὐμηλε, ὅ,τι θὰ ἦτο ἡ θειοτάτη φαντασία τῶν ποιητῶν, ἡ ἔνυλος δὲ καὶ μόνη, μόνη εὐδαιμονία τοῦ Πυγμαλίωνος.

ΕΥΜΗΛΟΣ. Εἴθε νὰ ἠδυνάμην νὰ εὐχηθῶ ἀπὸ καρδίας, βασιλεῦ, οἱ θεοὶ νὰ ἐπλήρουν τοὺς πόθους σου! Ἀλλ' ὅταν τὸ ὄνειρον πραγματωθῇ, Πυγμαλίων, ἡ βροχὴ τοῦ οὐρανοῦ μεταβάλλεται ἐπὶ τῆς γῆς εἰς βόρβορον. Ἡ εὐδαιμονία εἶνε αἰθερία τις πείνη τῆς ψυχῆς, τεκμήριον ζωῆς μετὰ θάνατον πολλῷ κρείττονος, ἀμβρότου καὶ ἀληθοῦς· ἀλλ' ὅταν ἡ πείνη αὕτη κορεσθῇ πως ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, ὁ ἄνθρωπος μένει τότε βαρύς, ἀνέραστος, ἀνιῶν καὶ ἄπελπις, πλοῖον ἄνευ ἀέρος, ὀφθαλμοὶ ἄνευ βλέμματος. Τὸ περικαλλὲς καὶ λαμπρὸν ἄγαλμα τῶν ἐρώτων σου εἶνε γλυκὺ τοσοῦτον καὶ ἐπαφρόδιτον, διότι σιωπᾷ˚ ἐάν ποτε λαλήσῃ καὶ αἰσθανθῇ, θὰ διαλυθῇ τὸ ὄνειρον, τὸ ἄστρον θὰ ὀνομασθῇ φανός, ἀναδίδων καίουσαν φλόγα καὶ καπνὸν μελαίνοντα. Ἐὰν καὶ αὐτοὶ οἱ θεοὶ συνέζων ἐν μέσῳ ἡμῶν, θὰ ἦσαν τοσοῦτον ἀρεστοί καὶ τοσοῦτον τέλειοι; Ἄλλως ἡ ἐν τῷ βίῳ τούτῳ ζωὴ εἶνέ τις σκοτία τῆς ψυχῆς καὶ τρικυμία καὶ σῆψις… Φοβοῦ τὸ ζῆν˚ προδίδει. Φοβοῦ μή, εἴποτε λάβῃ ζωὴν τὸ ἄγαλμά σου, λυπηθῇς ὅτι ἔπαυσες νὰ ἀγαπᾷς τὸν λίθον καὶ ἐνηγκαλίσθης τὸν ἄνθρωπον. Ὡς ἡ μορφὴ χρῶμα, μεταλλάσσει τὸ στῆθος αἷμα καὶ αἴσθημα. Ἔτι καὶ ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου στρέφεται καὶ πίπτει, ἀλλοιοῦται καὶ μαίνεται˚ οὐδαμῶς σὲ φοβίζει τοῦτο; Μὴ δώσῃς εἰς τὸ μάρμαρον ἐκεῖνο τοῦ καλοῦ ἀγάλματός σου θυμὸν καὶ κρίσιν˚ ἀρκεῖ σοι ἡ γαλήνη, μὴ ἐγείρῃς τὰ κύματα, διότι ἡ τρικυμία φέρει ναυάγιον. Πυγμαλίων, λάτρευε τὸ ἄγαλμα τοιοῦτον καὶ σῷζε κἂν τὴν ἐλπίδα. Ἑκάστη στροφὴ τοῦ ἡλίου περὶ τὴν γῆν εἶνε εἷς πλειότερος δεσμὸς τῆς εἱμαρμένης ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου˚ οὐχὶ μόνον σκιᾶς ὄναρ ὁ ἄνθρωπος, ἀλλ' ὡς τὸ δένδρον δίδει φύλλα καὶ ἄνθη καὶ ὀπώρας, οὗτος ἥμαρται νὰ δίδῃ μερίμνας καὶ ἄλγη καὶ δάκρυα. Τὰ τέκνα τελειοῦσι τὴν ζωὴν τῶν γονέων˚ παρηγοροῦσι τὴν ἐλπίδα καὶ πληροῦσι τὸ κενὸν ἐν αὐτοῖς· ἀλλὰ μὴ πλάσῃς ἀπὸ τοῦ λίθου μετὰ ψυχῆς ἄνθρωπον˚ γενοῦ ἐὰν ἐπόθησες πατήρ, ἀλλὰ μὴ θεός. Ἔστι Νέμεσις. Ἐνθυμοῦ: ἐὰν ὁ ἀπὸ τοῦ ἀγάλματός σου ἀναβιώσων ἄνθρωπος γείνῃ τελειότερος τῶν θνητῶν, θὰ ἀποπτῇ πρὸς τὸν οὐρανὸν ὡς θεῖος˚ ἐὰν δὲ μή, τότε ὁ Πυγμαλίων θὰ κλαύσῃ, θὰ κλαύσῃ πολύ, ἀφοῦ τοσοῦτον ἠγάπησε τὸ ἰδανικὸν κάλλος, τοσοῦτον ἐμίσησε τὸν ἐπὶ τῆς γῆς ἀνθρώπινον τύπον, τὸν αἰωνίως ἀτελῆ καὶ αἰωνίως ὀλισθαίνοντα.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ (διανοίγων θύραν καὶ φέρων ἐνώπιον αὐτῆς τὸν Εὔμηλον. Ἔνδοθεν τῆς θύρας, εἰς τὸ βάθος, κεῖται τὸ ἄγαλμα τῆς Γαλατείας, μὴ φαινόμενον ἀπὸ τοῦ θεάτρου). Ἰδέ. Ἰδὲ τὸ ἄγαλμα τοῦτο καὶ ἄν δύνασαι ἐνώπιόν του σκέφθητι, ἐπανάλαβε τὴν κλαίουσαν αὐτὴν φιλοσοφίαν τῶν τάφων! Ὦ Γαλάτεια, πῶς σὲ ὑβρίζουν!…

Εὔμηλε, ἀπέρχου καὶ δέου τοῖς θεοῖς, ὅπως συμπαθεῖς τῷ Πυγμαλίωνι γείνωσιν. Ὅταν τὸ ἄγαλμα τοῦτο λάβῃ ζωήν, ὁ Πυγμαλίων ζῶν ἐν τῇ Κύπρῳ θὰ βαδίζῃ ἐπὶ τοῦ οὐρανοῦ. Ἀλλ' ἐὰν μὴ κλίνῃ προσηνές, μὲ βλέμμα καὶ παλμὸν ἀνθρώπου καὶ λαλιάν, ὁ Πυγμαλίων θὰ ἀποθάνῃ ταχύς.

ΕΥΜΗΛΟΣ (ἀπερχόμενος καὶ ἀνατείνων τὰς χεῖράς του). Ὦ Ἄπολλον, ἐπάκουσόν με!… (Ὁ Εὔμηλος φεύγει. Ὁ Πυγμαλίων εἰσέρχεται εἰς τὸν θάλαμον τοῦ ἀγάλματος, κλείων τὴν θύραν).

[…]

ΠΡΑΞΙΣ ΤΕΤΑΡΤΗ

Οἱ δυό ἀδελφοί

ΣΚΗΝΗ ΠΡΩΤΗ

(Ἀνάκτορα τοῦ Πυγμαλίωνος. Αἴθουσα τῆς Β΄ πράξεως. Ἡ Γαλάτεια μὲ πρόσωπον ὁτὲ ὠχριῶν ὁτὲ ῥόδινον, μὲ ἐσθῆτα λευκὴν καὶ λεπτὴν ὡς ἀπὸ ἀέρος ἐξυφασμένην, ὑποπετᾷ μᾶλλον ἢ κινεῖται. Ὁ Ρέννος εἶνε σκυθρωπός. Τὸ βλέμμα του ἐνίοτε ὑπαστράπτει ἀπὸ ἀγωνίαν καὶ ὀδύνην ἀνέκφραστον, ἐνίοτε ἐκλύεται καὶ σβύνει ἀπὸ περιπαθειαν βαθυτατην. Λυκαυγές).

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ὤ, διατί νὰ σὲ ἀγαπήσω τοσοῦτον, Ρέννε; Πόσον εἶσαι δειλὸς ὁ χθὲς ἔτι ἥρως καὶ νικητής! Ἐγὼ ἀπὸ ἐλέους μᾶλλον κλίνουσα πρὸς τὸν ἔρωτα ἀνθρώπου ὃν οὐδαμῶς ἠγάπησα, ἀνέλαβον ἀπὸ μαρμάρου ζωήν˚ σὺ Ρέννε, ὁ τοσοῦτον μεγάλης καὶ γενναίας καρδίας, οὐδαμῶς μ' ἐλεεῖς;

ΡΕΝΝΟΣ. Εἶσαι ἡ σύνευνος τοῦ Πυγμαλίωνος, Γαλάτεια…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ἀλλὰ μόνου τοῦ Ρέννου ἡ ἐρωμένη, ἡ λάτρις σου μόνον, ὦ ἥρω μου!

ΡΕΝΝΟΣ. Τί πρός με, Γαλάτεια! Μετά τινας ὥρας τὴν θύραν ἐδῶ αὐτὴν θέλει πληρώσῃ ἡ μορφή, τὸ ἀνάστημα τοῦ Πυγμαλίωνος. Ἴσως θὰ εἶνε σύννους καὶ κατηφής. Μὴ μὲ φιλῇς, Γαλάτεια˚ εἶσαι τὸ κτῆμα, ἡ σύνευνος τοῦ Πυγμαλίωνος. Λάβε θέσιν εὐπρεπῆ καὶ μὴ μένε πλησίον μου· ἴσως ἐντὸς στιγμῆς φανῇ.

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Σὲ εἶπα, Ρέννε˚ νὰ φανῇ μὴ φοβοῦ. Ἐμήνυσα αὐτῷ νὰ μᾶς ἀναμείνῃ ἥσυχος, ὅτι θ' ἀπέλθωμεν ἀμφότεροι πλησίον του καὶ θὰ διέλθωμεν ἐκεῖ τὸ ἔαρ. Ρέννε, γλυκύ μου φῶς, γοῆτις μέθη μου! (Προσέρχεται καὶ θωπεύει τὸν Ρέννον).

ΡΕΝΝΟΣ (ὑποχωρῶν). Μὴ μὲ ἐγγίζῃς, Γαλάτεια· εἶσαι ἡ σύνευνος τοῦ Πυγμαλίωνος!

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ἆ, Ρέννε˚ ἂν ἀληθῶς μὲ ἠγάπας, ὡς λέγεις, οὐδὲν θὰ σοὶ ἦτο ἡ ἐπ' ἐμὲ τοῦ Πυγμαλίωνος προτέρα κατάκτησις. Ὁ Πυγμαλίων εἶνε μακράν. Ἐὰν ὁ Ρέννος διαφλέγεται ἀπὸ ἔρωτος, τίς παρακωλύει τοῦ Ρέννου τοὺς πόθους; Οὐδείς˚ μόνος ὁ Ρέννος. Μόνος ὁ Ρέννος ἀπωθεῖ τὴν Γαλάτειαν. Εἶμαι ἡ βασίλισσα τῆς Κύπρου καὶ τῶν ἀνακτόρων τούτων, εἶσαι τοῦ βασιλέως ὁ ἀδελφός. Τίς τολμᾷ νὰ βυθίσῃ ἐδῶ τὸ βλέμμα του; Ὤ, ἐγείρου καὶ κλίνω ἐγὼ ὡσεὶ δούλην σου… Ὁ Πυγμαλίων εἶνε μακράν… (Περιβάλλουσα διὰ τῶν χειρῶν της τὸν Ρέννον). Δός μοι τὰ χείλη σου, Ρέννε˚ ἴσως εὕρω δρόσου ρανίδα ἐν αὐτοῖς, διότι λιποθυμῶ. Δός μοι τὰ ὄμματά σου νὰ φιλήσω, νὰ κλείσω αὐτά, διότι εἶνε πυρσοί, οἵτινες μὲ κατέκαυσαν. Δός μοι τὰ γόνατά σου, Ρέννε, ἴσως σωθῶ˚ διότι ἡ γῆ ὑπὸ τοὺς πόδας μου κλονεῖται, φεύγει καὶ σβύννεται. Ἴδε με καὶ πίστευσόν με˚ ἡ ἄρνησίς σου ὀλίγον ἀκόμη δύναται να μεταβάλῃ τὴν Γαλάτειαν ὄχι πλέον εἰς μαρμάρου ἄγαλμα, ἀλλ' εἰς στήλην αἰθάλης καὶ ἅλατος.

ΡΕΝΝΟΣ (ἀγωνιῶν). Ἀντὶ τῶν στέρνων θλίβε μου τὴν κεφαλήν, Γαλάτεια, διότι ἀπὸ ταύτης πειρᾶται λυσσῶν νὰ διαφύγῃ ὁ νοῦς. Οἴκτειρόν με σὺ καὶ σῶσόν με, διότι γενναιοτέρα μου εἶσαι, ἐνῷ ὁ Ρέννος μοὶ φαίνεται ὅτι θνήσκει εἰς στρέβλην ἢ μαίνεται. Τίνα ἐφόνευσα ἀνοσίως καὶ τρέμω οὕτω πως, Γαλάτεια; (Ἀνεγείρει τοὺς ὀφθαλμοὺς πλήρεις δακρύων).

ΓΑΛΑΤΕΙΑ (ἀποσυρομένη ὡς λέαινα). Ποῦ εἶσαι, λοιπόν, Μήδεια, νὰ ἔλθω πρὸς σὲ καὶ μάθω τὴν τέχνην ἥτις ἐμάγευσε τὸν Ἰάσονα, διδαχθῶ τὴν γοητείαν ἥτις πραΰνει τοὺς δράκοντας, ποτισθῶ τὴν σκληρότητα δι' ἧς τὸν ἀδελφὸν σου ἐφόνευσες! Ἐὰν μὲ ἠγάπας, Ρέννε… -Σπούδασον λοιπὸν ἀπὸ τὰ χείλη γυναικὸς τὸν ἡρωισμὸν ἐκεῖνον ὃν ὁ ἀργοναύτης ἠγνόεις! (Ἀναλαμβάνουσα ἀπό τινος θήκης χρυσίνης μεγάλην μέλαιναν λήκυθον). Ἡ λήκυθος αὕτη εἶνε πλήρης δακρύων γυναικὸς Αἰγυπτίας, ἥτις κρυβεῖσα ὑπὸ τὴν γῆν ἐπὶ ἑκατὸν ἔτη ἔκλαιε τὸν φόνον πεφιλημένου της ἐραστοῦ. Ἰδέ. (Χύνει κατὰ γῆς ἀπὸ τοῦ ὑγροῦ τῆς ληκύθου, ὅπερ ἐκχεόμενον ἀναφλέγεται καὶ καταφλέγει τὸν τάπητα). Εἰπέ μοι ἂν ἀληθῶς μὲ ἀγαπᾷς, Ρέννε, ἄλλως ἐλούσθην σύσσωμος μὲ τὸν ὑγρὸν τοῦτον θάνατον!

ΡΕΝΝΟΣ (ὁρμῶν καὶ λαμβάνων ἀπὸ τῆς χειρὸς τὴν Γαλάτειαν). Μίαν στιγμήν, Γαλάτεια, μίαν στιγμήν! Ἄκουσόν με: Μὴ μὲ λέγῃς ὅτι ἂν σὲ ἠγάπων ἤρκει νὰ ἴδω μόνον ὅτι ὁ Πυγμαλίων εἶνε μακράν. Ὁ Πυγμαλίων εἶνε εἰς τὰς φλέβας μου καὶ εἰς τὸ στῆθός σου. Μὲ βλέπεις δειλόν; Ὤ, ἡ δειλία αὕτη εἶνε ἡ μόνη περισωθεῖσα ἀρετὴ τοῦ ἄλλοτε ἀνδρείου καὶ γενναιόφρονος Ρέννου˚ ἐνώπιόν σου ἡ ψυχὴ τοῦ Ρέννου ἐναυάγησεν, ἐπιπλέει δ' ἔτι ἱερά τις δειλιᾷ, ἥτις ἂν ἔλειπεν ὁ Ρέννος θὰ ἧτο ἄνθρωπός τις κοινὸς τῶν τριόδων, Γαλάτεια. Εἶσαι ἡ νόμιμος κτῆσις τοῦ Πυγμαλίωνος, Γαλάτεια˚ καὶ ἐφ' ὅσον αἱ χεῖρές του περιπτύσσουσι τὸ σῶμά σου, ὡς ὁ φιλάργυρος τὸν σάκκον τοῦ χρυσίου του, ὁ Ρέννος πιθανῶς νὰ ἐγίνετο φονεύς, ἀλλὰ κλέπτης οὐδέποτε! Ἓν φίλημα ἀπὸ τὰ χείλη σου εἶνε νόμισμα ἀπὸ τὸ βαλλάντιον τοῦ Πυγμαλίωνος, Γαλάτεια. Φεῦ, καὶ ἡ πεποίθησις καὶ ἡ καρτερία μου αὔτη καθιστῶσι τὸν ἔρωτα μυριάκις ἔτι σφοδρότερον καὶ βαθύτερον. Ἀλλὰ τί θὰ γείνω; Ἐὰν μὴ σὲ ἠγάπων, ὡς μαγευθεῖσα τίγρις, θὰ σὲ ἐφόνευον˚ ἐὰν μὴ ἠγάπων τὴν ζωὴν γλυκύτατα, πλανώμενος ἀπὸ τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν εὐχὴν ἵνα μετὰ σοῦ ποτε ζήσω, θὰ ἀπέθνησκον κἂν ἐγώ, Γαλάτεια, καὶ ἡ τραγῳδία θὰ ἔληγεν ἐδῶ. Ἤδη ὅμως; Πῶς νὰ σὲ ἀγαπῶ καὶ πῶς νὰ ζήσω! Ἴσως ἐντὸς στιγμῆς τὴν θύραν ἐδῶ αὐτὴν πληρώσῃ τὸ ἀνάστημα τοῦ Πυγμαλίωνος˚ δύναμαι τότε νὰ μὴ ταραχθῶ; Ἀλλά πῶς ὁ Ρέννος νὰ φοβηθῇ, πῶς νὰ αἰσθανθῇ ἐνόχου καὶ δειλίας παλμούς, πῶς νὰ ἐπιποθήσῃ ἔτι ἴσως ὡς παιδίον νὰ ἐκρύβετο; Ὤ, εἰπέ μου˚ νὰ σὲ ἀγαπῶ καὶ πῶς νὰ λέγωμαι Ρέννος!…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ (μετ' ἀποφάσεως). Τότε ἂς ἀποθάνῃ… ὁ Πυγμαλίων.

ΡΕΝΝΟΣ . Ὁ ἀδελφός μου!

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ὁ τύραννος ἀμφοτέρων. Διότι τὰ βλέμματά του εἰσὶν ἁλύσεις, ἡ δὲ σκοτία τοῦ θανάτου του ἔσεται ἡ ἡμέρα τῆς ζωῆς μας.

ΡΕΝΝΟΣ. Οἴμοι!… Ἐσκέφθην τὸν φόνον, Γαλάτεια, ἀλλὰ τίς ποτε δύναται νὰ μοὶ δανείσῃ κατ' ἀδελφοῦ ἐναγῆ τοιαύτην χεῖρα;

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ὁ ἔρως. Ἀγαπώμεθα, Ρέννε; Ἐὰν μή, τότε ἂς ἀποθάνωμεν αὐθωρεὶ καὶ ὁμοῦ. Ἀλλ' ὁ Ρέννος ἐρᾷ τῆς Γαλατείας ἀληθῶς; Τότε μισεῖ τὸν δεσπότην αὐτῆς καὶ Πυγμαλίωνα. Ὁ θνητὸς ὅμως ἐκεῖνος, ὅστις οὐδεμίαν οὕτω κατέχει θέσιν εἰς τὰ στήθη συζύγου καὶ ἀδελφοῦ, ὤ, καλλίτερον νὰ ἀποθάνῃ, ἀφοῦ δι' αὐτὸν ἐν τῷ κόσμῳ ἀπέθανεν ὅ,τι φίλτατον καὶ ἥδιστον. Ἂς ἀποθάνῃ ὁ Πυγμαλίων, Ρέννε· οὐδὲν ἀπόλλυσιν ἀφοῦ εἶνε ἔρημος.

ΡΕΝΝΟΣ. Εἶνε ἀδελφός μου, Γαλάτεια…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Τίς σὲ τὸ εἶπεν; Δεῖξόν μοι λοιπὸν τὰ ἴδια καὶ ἅγια δῆθεν ἐκεῖνα νήματα, ἅτινα συνδέουσι τάς καρδίας δύο ἀδελφῶν! Ἡ ἀδελφικὴ στοργὴ εἶνε ἄνθος τῆς προνοίας τῶν γονέων˚ ἀλλ' ἡ πατρικὴ κατάρα κατέθραυσε πάντα δεσμὸν μεταξὺ Ρέννου καὶ Πυγμαλίωνος. (Λαμβάνουσα τάς χεῖράς του καὶ θλίβουσα αὐτὰς ἐπὶ τοῦ στήθους της). Τάχα τὸ στῆθος τοῦ ἀδελφοῦ εἶνε θερμότερον τοῦ στήθους τούτου, Ρέννε; Ναί, ἀληθῶς θερμότερον… Ὅταν ὁ Ρέννος πλάνης ἐν μέσῳ τῶν ἐρήμων καὶ τῶν ὀρέων ἐπάλαιε κατὰ τῶν θηρίων καὶ τῶν θυελλῶν, ὁ Πυγμαλίων ἐτέλει γάμους ἐδῶ καὶ ἑορτὰς βασιλέως˚ ὅταν ἐν μέσῳ τῆς ξένης καὶ τῶν βαρβάρων ἡ πατρικὴ κατάρα κατέθλιβε καὶ ἐσκίαζε τὸ μέτωπον τοῦ Ρέννου, ὁ Πυγμαλίων ἀνευφημεῖτο καὶ ἠκτινοβόλει ὑπὸ τὸ διάδημα τοῦ βασιλέως… Τίς τότε ἐσκέφθη τὸν ἀπόντα καὶ κατάρατον ἀδελφόν;

ΡΕΝΝΟΣ (ἀλλόφρων). Ὦ Πυγμαλίων, Πυγμαλίων, θὰ φονευθῇς!…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Τίς εἶνε ὁ ἥρως; Ἐκεῖνος εἶνε ὁ κύριος. Ἀλλ' ἐδῶ τίς ἀνάσσει, τίς δεσπ'οζει, τίς κρατεῖ; Ὁ μὴ δυνάμενος ἀσφαλῶς οὐδὲ τὴν σπάθην του εἰς τὴν παλάμην του νὰ κρατῇ! Εἰς ποίαν τάχα πτυχὴν τοῦ βασιλείου χλαμύδος τοῦ Πυγμαλίωνος κρύπτεται ἡ πρὸς τὸν ἀδελφὸν στοργήν του; Ποῦ εἶνε αἱ κτήσεις, αἱ πόλεις, οἱ θησαυροί, οὓς ὥρισεν ὡς δικαίαν τοῦ ἐπανελευσομένου ἀδελφοῦ μερίδα ὁ Πυγμαλίων; Ἐν τῇ τραπέζῃ του ἑκατὸν εὐωχοῦντο ἑταῖροι, ἀλλ' οὐδὲν πινάκιον παρετίθετο κἂν ὡσεὶ ἀναμένον καὶ οἱονεὶ ἐπευχόμενον σιωπηλῶς τὴν ἐπάνοδον τοῦ μιαρῶς ἀποβλήτου ἀδελφοῦ! Μίαν ἡμέραν θὰ εἴπῃ εἰς τοὺς δούλους του: «Λυτρώσατέ με ἀπὸ τοῦ ὀχληροῦ τούτου», καὶ ὁ Ρέννος, παραιτῶν ἥσυχος τὸν ἡγεμόνα, θὰ λάβῃ καὶ πάλιν τὸν παλαιὸν τοῦ ἐξορίστου δρόμον, ἀντὶ τῆς πατρικῆς κατάρας φέρων ἤδη τὸ λάκτισμα τοῦ ἀδελφοῦ. Πῶς εἶσθε λοιπὸν τάχα ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ πατρὸς γνήσιοι καὶ ὅμαιμοι ἀδελφοί;…

ΡΕΝΝΟΣ. Γαλάτεια!…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ναί, συγγνώμην˚ εἶχες δίκαιον. Παραίτει τὸν ἔρωτά μου˚ διότι εἶνε πολλῷ ἀνώτερός σου, Ρέννε. Μὴ κἂν ἐγείρῃς τὸ βλέμμα σου πρός με ὁ γενναῖος πολεμιστής, ἀλλὰ πτῆσσε καὶ λάβε θέσιν εὐπρεπῆ, διότι πιθανῶς ἔρχεται ὁ ἡγεμών. Πῶς, ἐτόλμησες νὰ ἐγγίσῃς, στιγμιαία, τὴν συρομένην κατὰ γῆς ἐσθῆτά μου; Τρέμε τότε, ὁ ἑταῖρος τοῦ Θησέως, ὠχρία ἀπὸ φόβου, διότι ἀναβαίνει τὴν κλίμακα ὁ ἡγεμών. Πῶς, μοὶ ἀπέτεινες ποτε, παράσιτε, ἐνθουσιῶδες καὶ μειλίχιον ἐρώτων ρῆμα; Φύγε, ἀφανίσου, ὁ δαφνηστεφὴς πολεμάρχης, διότι σὲ ἤκουσεν ὁ δεσπότης τῆς Κύπρου… Ἰδού, ἔρχεται!

ΡΕΝΝΟΣ (στυγερῶς). Ἂς ἀποθάνῃ λοιπὸν ὁ Πυγμαλίων, Γαλάτεια.

ΓΑΛΑΤΕΙΑ (φλογερά). Ἂς ἀποθάνῃ, Ρέννε. Δράμε πλησίον του. Ζήτησον τὸ ἥμισυ τῆς Κύπρου ὡς ἀδελφός. Θὰ σοὶ ἀρνηθῇ αὐτὸ ὡς δεσπότης. Ἐὰν δεχθῇ, ζήτησον τὰς εὐφορωτέρας τῆς νήσου γαίας, τάς καλλίστας πόλεις της. Οὕτω θ' ἀρνηθῇ ὁ σφετεριστὴς βεβαίως καὶ θ' ἀγριωθῇ. Τότε ἂς διχάσῃ ἡ σπάθη σου ὄχι τὴν Κύπρον…

ΡΕΝΝΟΣ. Ἀλλὰ τὸ στῆθός του. -Γαλάτεια, αὔριον θὰ ἐπανέλθῃ εἷς τῶν δύο ἀδελφῶν ἐδῶ. Εὐδαίμων καὶ θεῶν ἴσος ὅστις σὲ ἐπανίδῃ! Εἵμαρτο οὕτως˚ ἂς τελεσθῇ ἡ βουλὴ τῶν θεῶν.

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Θὰ ἐπανέλθῃς σὺ ὅμως, Ρέννε. Σὺ καὶ μόνος. Μὴ τάχα καὶ διστάσης, φίλε μου; Ἄκουσόν με: ὄχι λόγους μακρούς, ἀλλὰ πλῆγμα ταχύ. Μὴ ἐγείρῃς πρῶτον, μὴ ἀφυπνίσῃς τὸν ἐν τῇ προτέρᾳ στοργῇ ἡμῶν καὶ πίστει κοιμώμενον. Θὰ κλεισθῇ ἡ ἀκοή σου καὶ θὰ ἐγερθῇ ὁ βραχίων. Τίποτε πλειότερον. Μὴ μὲ λησμονήσῃς, Ρέννε, μίαν κἂν στιγμήν. Ἐνθυμοῦ ὅτι ἀναμένω… Σὲ ἀναμένει ἡ Γαλάτεια. -Τίς σὲ εἶπεν ὅτι εἶσθε ἀδελφοί; Ὤ, ἂς ἠδύνατο ἡ ψυχή μου νὰ μετεβάλλετο εἰς βραχίονά σου!

ΡΕΝΝΟΣ. Σιωπή, σιωπή… Θὰ ἀποθάνῃ ὁ Πυγμαλίων, ἀπέθανεν. (Ἐξέρχονται).

ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

(Πρὸς ἀνατολὰς τῆς νήσου. Αἴθουσα θερινοῦ ἀνακτορίου. Ἵσταται ἐνώπιον ἀνοικτοῦ παραθύρου, ὅθεν ὑποφαίνεται ὁ τάπης τοῦ ἔαρος διανθής, ἐνατενίζει δὲ πέραν ἐν ἀνιαρᾷ προσδοκίᾳ ὁ Πυγμαλίων).

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ (μόνος, κρατῶν μικρὸν γραμμάτιον τῆς Γαλατείας). Τί νὰ γίνωνται; Μοὶ φαίνεται ὡς ἡ Γαλάτεια νὰ ἀπέθανεν. Ὄχι, ὄχι˚ ἔχουσιν ἄριστα καὶ ἐν τῇ φαιδρότητί των ἔγειναν νωχελεῖς. Ὁπωσδήποτε ἡ βραδύτης, ἡ ἀπουσία των, εἶνε ἀπουσία ἀέρος ἐν τῇ ψυχῇ μου˚ ἀσφυκτῶ. Ἡτοίμασα πάντα ὡς κάλλιστα νὰ διέλθωμεν ἐνταῦθα τὸ ἔαρ. Ὅμως βραδύνουσι. (Ρίπτει τὰ βλέμματα ἐπὶ τῆς ἐπιστολῆς καὶ μένει σύννους. Μετὰ μικρὸν ἐρχόμενος πρὸ τῆς θύρας). Λείριε!

ΣΚΗΝΗ ΤΡΙΤΗ

(Πυγμαλίων. Ἐμφανίζεται ὁ Λείριος).

ΛΕΙΡΙΟΣ. Βασιλεῦ…

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Ἀνάβα εἰς τὴν ὑπερτάτην σκοπιὰν καὶ ἰδὲ ἐὰν ἔρχωνται. Ἰδέ˚ ἐὰν οὐδὲν βλέπῃς, ἑτοίμασόν μου τὸν ἵππον τάχιστα. Λέγε μοι. (Ὁ Λείριος ἀπέρχεται. Μετά τινα σιωπήν). Θὰ διέλθωμεν τὸ ἔαρ θαυμασίως. Οἱ ὅμιλοι τῶν Ἰώνων αὐλητῶν καὶ ὀρχηστρίδων αὔριον καλοῦνται. Ἡ μεγάλη σκηνὴ τῶν ἐντὸς τοῦ δάσους θὰ εἶνε μαγική. Παρήγγειλα ὅ,τι χάριεν καὶ ἡδύ. Γαλάτεια, διατί ἀργεῖς; (Εἰσέρχεται ὁ Λείριος).

ΛΕΙΡΙΟΣ. Ἄνθρωπός τις ἢ βασίλειος συνοδεία οὐδαμοῦ. Μακράν, ἀλλ' ἐπὶ τῆς μεγάλης ὁδοῦ φαίνεται φερόμενον πρὸς τὰ ἐδῶ σκοτεινόν τι νέφος ἢ θηρίον. Ἐὰν μὴ εἶνε τυφὼν μανιώδης, τότε εἶνε ὁ Ρέννος.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Ὁ Ρέννος εἶνε!

ΛΕΙΡΙΟΣ. Ἐὰν εἶνε ἄνθρωπος ὁ ἐρχόμενος, οὐδέποτε πολεμιστὴς εἰς τὸ πεδίον τῆς μάχης ἐρρίφθη ὁρμητικώτερος κατὰ τοῦ θανασιμωτέρου ἐχθροῦ του.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Ἄφες τοὺς λόγους καὶ ἰδὲ καλλίτερον. Εἶνε ὁ Ρέννος;

(Ἀπέρχεται ὁ Λείριος).

Ὁ Ρέννος˚ ἀλλὰ μόνος; Διατί νὰ μὴ συνακολουθῇ ἡ Γαλάτεια; Ὤ, ἔστω˚ ἂς εἶνε τοὐλάχιστον ὁ Ρέννος! Ἡ ὁρμὴ εἶνε βεβαίως χαρᾶς εὐαγγέλια. Ἂς ἀναβῶ νὰ ἴδω˚ ἴσως ἔρχεται ἡ Γαλάτεια κατόπιν τοῦ. Ὤ, βεβαίως ἔρχεται! Ὁ Λείριος εἶνε τυφλός˚ τὸ νέφος τοῦ κονιορτοῦ καλύπτει τὴν Γαλάτειαν. Ἂς ἀναβῶ.

(Προχωρεῖ ν' ἀπέλθῃ, ἀλλ' ἀνοίγεται ἡ θύρα).

ΣΚΗΝΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

(Πυγμαλίων. Παρουσιαζεται ὁ Ρέννος ἐνδεδυμένος ὡς ἐν πολέμῳ, αὐστηρὸς καὶ ἀγέρωχος).

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ (ὁρμῶν να ἐναγκαλισθῇ αὐτόν). Ρέννε!

ΡΕΝΝΟΣ (ὑποχωρῶν παγερῶς). Οἱ θεοὶ κριταὶ ἡμῶν καὶ παραστάται.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Πῶς μόνος καὶ οὕτως σκυθρωπός, Ρέννε; Τί εἶπες; Εἰπέ με πρὸ παντὸς καὶ πρὸς θεῶν: πῶς ἔχει ἡ Γαλάτεια;

ΡΕΝΝΟΣ. Ἄριστα. Ὁ Ρέννος ὅμως ἔχει κακῶς, πάρα πολὺ κακῶς, Πυγμαλίων. Μάτην ἀνέμεινα˚ ἐσιώπησες. Τώρα ἀνοίγω τὰ χείλη καὶ ὁμιλῶ ἐγώ.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Λέγε, λέγε, Ρέννε μου. Συνέβη τι ἡμῖν ἀπαίσιον;

ΡΕΝΝΟΣ. Ἐμοὶ μόνῳ. -Ἄκουσον, Πυγμαλίων. Εἶμαι ὁ κακὸς δαίμων τοῦ οἴκου. Παιδίον ἔτι ἔπταιον εἰς τὸν πατέρα ἡμῶν, πάντοτε ἔπταιον ἐγώ˚ μίαν ἡμέραν ἔπταισα πολὺ καὶ μὲ κατηράσθη. Μὴ δυνηθεὶς νὰ ἐπαιτήσω συγγνώμην, ἐδιώχθην ὡς κύων λυσσῶν ἀπὸ τῆς καρδίας του καὶ τῶν ἀνακτόρων του. Ἡ κατάρα ἐκείνη μοὶ ἔσπειρε τὴν ὁδὸν τῆς πλάνης μὲ ἀκάνθας καὶ θηρία. Ἐπάλαιον, ἠγωνίων καὶ ἐπλανώμην. Ὁ πικρὸς γέρων εἶχεν ἀποθάνῃ, ὁ δὲ υἱὸς Πυγμαλίων ἐδέχθη τὴν εὐλογίαν τοῦ πατρὸς καὶ τὸν θρόνον τῆς Κύπρου. Ἔκτοτε ὁ Πυγμαλίων ἔζη περιφανὴς ἐν μέσῳ τρυφῆς καὶ πλούτων, ὁ ἄγνωστος Ρέννος ἔρημος ἐν μέσῳ ἐρήμων καὶ ταλαιπωριῶν. Σήμερον ὅμως ὁ κατάρατος υἱὸς ἐπιζήσας ἔρχεται καὶ ἀπαιτεῖ ἀπὸ τὸν ἀδελφὸν τὴν μεριδα τῶν κτήσεων, ἃς ὁ πατὴρ τῷ ἠρνήθη. Εἶπον.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Τοῦτο ἧτο, ἀδελφέ μου; Πόσον ὁ Ρέννος μοὶ φαίνεται μικρότερος ἐκείνου ὃν ὁ πατὴρ κατηράσθη! Τοῦτο ἦτο μόνον καὶ οὕτω μοὶ λαλεῖς πικρῶς; Εἶμαι λοιπὸν τοσούτον μέλας τὴν μορφὴν καὶ ἀπαίσιος, ὥστε διενοήθης ὅτι τοσοῦτον θὰ σὲ ἠδίκουν, Ρέννε; Σκληροὶ θεοί, οἵτινες ἀφανῆ διεπλάσσατε τὰ ἀνθρώπινα σπλάγχνα, πολλάκις δὲ καὶ ἡ θερμοτάτη στοργὴ παραλύει τὴν γλῶσσαν εἰς σιγὴν ὡς εἰς ἄρνησιν!… Ρέννε, εἶμαι τὴν ἡλικίαν μεγαλείτερος ἀπὸ σὲ καὶ εἶμαι υἱὸς πρωτότοκος, ὅμως εἶμαι ἀδελφός σου. Σὲ ἠγάπησα ὅθεν ὅσον καὶ ἐμὲ αὐτόν˚ οὕτως ἡ Κύπρος ἂς διαιρεθῇ εἰς δύο ἴσα καὶ ἀδελφὰ τεμάχια, ἑκάτερος δ' ἡμῶν ἂς λάβῃ τὸ ἓν. -Σοὶ ἀρκεῖ, Ρέννε;

ΡΕΝΝΟΣ. Ὄχι. Ἐπὶ μακρὸν χρόνον ἀπήλαυσες τὰ κάλλιστα τοῦ βασιλείου νομήματα, τὰ τιμιώτερα˚ ἀπερρόφησες πλούτη. Καιρὸς νὰ λάβω ὁπόσα καὶ σὺ ἀπεθησαύρισες. Αἱ καλλίτεραι πόλεις, αἱ πλέον εὐφορώτεραι τῆς νήσου γαῖαι, ἀνήκουσιν εἰς ἑμέ. -Οὐδὲ καλοῦμαι Ρέννος, ἀλλὰ κατάρατος.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Εἰπὲ τὸ ὄνομά μου μίαν ἔτι φορὰν καὶ λάβε τας, Ρέννε! Ἆ, ἐπίστευσές ποτε ὅτι καὶ ἂν βαθὺ μεταλλεῖον χρυσοῦ ἀνεκάλυπτον ἐν Κύπρῳ θὰ ἠδυνάμην νὰ ἀνορύξω ἐκεῖθεν καρδίαν μίαν ἀδελφοῦ; Πῶς ἠλλοιώθημεν οὕτω, ἀδελφέ μου, ἐντὸς ὀλίγων ὡρῶν; νὰ πιστεύσω ὅτι ἡ γενναία καρδία τοῦ ἥρωος οὕτως ἐγήρασε καὶ δούλη τοῦ χρυσίου ἐγένετο;

Θέλεις τῆς Κύπρου τὰς πόλεις, τὰ θέρη, τὰ πλούτη ἅπαντα; Ἔχε ὅλα αὐτά, Ρέννε, καὶ εἴθε ἡ εὐδαιμονία τῶν ἀνθρώπων, ἡ χαρὰ δύο ἀδελφῶν, νὰ ἦσαν οἱ καρποὶ τῆς γῆς, οἱ μαργαρῖται ἔτι καὶ οἱ ἀδάμαντες! Πῶς εἰσέτι μένεις κατηφὴς καὶ ἀγωνιῶν; Θέλεις τι καὶ ἔτι πλειότερον;

ΡΕΝΝΟΣ (ἀνεγείρων θυελλῶδες τὸ μέτωπον). Ἡ Κύπρος εἶνε μικρά. Ὁ βασίλειος θρόνος αὐτῆς ἔχει μίαν μόνην ἕδραν. Τίς θὰ καθίσῃ ἐκεῖ; Δύο βασιλεῖς ὁμοῦ θὰ ἦσαν νάννοι. Καλλίτερον ἐν μέσῳ τῶν ἐρήμων καὶ μόνος ὡς λέων, παρὰ ἐν μέσῳ πόλεως ἐγὼ καὶ μετ' ἄλλου συνάρχων. Εἷς τῶν δύο ἡμῶν ἂς μείνῃ ὄρθιος καὶ βασιλεύς. (Ἀνασπῶν τὴν σπάθην). Ἓν ἔτι δύναμαι: νὰ μὴ γείνω ἀπὸ ἐνέδρας φονεύς. Φορεῖς σπάθην˚ ἂς ἀγωνισθῶμεν ἀνίλεοι καὶ ὡς ἄνδρες. Τίς θὰ καθήσῃ εἰς τὸν θρόνον τῆς Κύπρου; Εἰς τὴν ἐρώτησιν ταύτην ἂς ἀποκριθῶσιν αἱ σπάθαι ἡμῶν καὶ οἱ θεοί. Ἐὰν ἀποθάνῃς, ἡ ἀρὰ τοῦ πατρὸς ἐπ' ἐμὲ εἶνε μεγαλειτέρα τῆς ἀρᾶς ἀδελφοῦ˚ ἐὰν φονευθῶ, πληροῦται ἡ ἐπ' ἐμοῦ εἱμαρμένη, εἱμαρμένη κατάρατος.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ (γαλήνιος καὶ οὐράνιος διανοίγων τὰ στήθη του). Ἐὰν εὑρίσκῃς τὸ στῆθος τοῦτο ἀγριώτερον τῶν θηρίων καὶ τῶν βαρβάρων, καθ' ὧν εἰς τὰ ἄκρα καὶ τάς ἐρήμους τοῦ κόσμου ἠγωνίσθης, κτύπα αὐτό, Ρέννε, καὶ διέλασον ἀνίλεως. Ἀλλ' ἐγὼ οὐδέποτε, ὁ Πυγμαλίων οὐδέποτε θέλει ἀνεγείρῃ τὴν σπάθην κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ του. (Ὁ Ρέννος φρίσσων ἐπικρατεῖ τὴν σπάθην τρέμουσαν καὶ τὸ βλέμμα κατὰ γῆς). Δειλιᾷς;… Οἱ θρόνοι τῶν βασιλέων δίδουσι δούλους, ὄχι ἀδελφούς, Ρέννε. -Ἐλθὲ λοιπόν. (Ἀποζωννύμενος τὴν βασιλικὴν σπάθην του). Ἐν ὀνόματι τοῦ εὐόρκου Διός, παραιτοῦμαι τοῦ πατρῴου σήμερον θρόνου καὶ ἀνακηρύσσω σὲ βασιλέα τῆς Κύπρου, Ρέννε. Ἀντὶ τῆς δολοφόνου λεπίδος τοῦ ἀδελφοῦ, ἣν μοὶ ᾔτησας, σὲ περιβάλλω τὴν βασίλειον σπάθην τοῦ ἡγεμόνος. Ἔχε τὸν θρόνον καὶ ζῆθι εὐδαίμων καὶ παράμεινον ἀδελφός, ἀδελφέ μου. -Δι' ἐμὲ ἀρκεῖ μία τῆς Κύπρου καλύβη καὶ ἡ Γαλάτεια. Ὁ ἔρως, ἡ πίστις, ἡ ζωὴ τῆς Γαλατείας πρός με εἶνε ἡ θειοτάτη καὶ μόνη εὐδαιμονία μου. Τί πρὸς ἐμὲ τὰ πλούτη τοῦ κόσμου ὁλοκλήρου; Τὸ οὐρανιώτερον τῶν ὀνείρων μου ἔλαβε δι' ἐμὲ ζωήν, ὑπὸ τὰ δάκρυα καὶ τὰ φιλήματά μου ἀνέστη ἡ Γαλάτεια, θεῖος καὶ ἄπλετος καὶ αἰώνιος πρός με ἔρως, ὡς ὁ ἐπάνω οὐρανὸς ἤδη ἀναζῇ καὶ ἀνάσσει ὁ ἀδελφός μου: εἶδες θνητὸν ἑμοῦ εὐδαιμονέστερον;

ΡΕΝΝΟΣ (ἀφίνων νὰ πέσῃ ἡ σπάθη του καὶ ριπτόμενος μετὰ κλαυθμῶν εἰς τὴν ἀγκάλην τοῦ ἀδελφοῦ του). Ὦ ἀδελφέ μου, ἀδελφέ μου, ἀδελφέ μου!…

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ (δεχόμενος εἰς τοὺς κόλπους του τὸν Ρέννον καὶ συνάμα περιβάλλων αὐτῷ ἀπὸ τοῦ ὤμου τὴν βασίλειον σπάθην). Διατί κλαίεις, Ρέννε; Ἰδοὺ σὺ ἀδελφός μου καὶ βασιλεύς. Μὴ κλαίῃς οὕτω καὶ θραύεται μέχρι θανάτου ἡ ψυχή μου, Ρέννε.

ΡΕΝΝΟΣ (κρύπτων τὸ πρόσωπον εἰς τὸ στῆθος τοῦ ἀδελφοῦ του καὶ κλαίων). Ἀδελφέ μου, ἀδελφέ μου!…

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ (ἔνδακρυς, θωπεύων τὴν κεφαλὴν τοῦ Ρέννου). Διατί κλαίεις, Ρέννε; Εἴπατέ μοι, θεοί, τίς μετέβαλεν εἰς παιδίον τὸν γενναῖόν μου ἀργοναύτην; Χαίρετε γλυκύτατα εὐγνωμοσύνης δάκρυα καὶ στοργῆς! Ρεύσατε κάτω, ρεύσατε πύρινοι σταλαγμοί, ὡς τὸν σίδηρον μαλάσσοντες τάς σκληροτέρας ἡρώων καρδίας! Ἀλλ' ἐγείρου, ἀδελφέ μου˚ οὐδὲν μοὶ ὀφείλεις. Πείσου ἔτι, πείσου ὅτι, ἂν σὲ ἴδω ἐπὶ πλέον κλαίοντα, θὰ εὐχηθῶ νὰ σοὶ μετρήσω τὰ δάκρυα μὲ σταγόνας τοῦ αἵματός μου. (Ὁ Ρέννος ὀλολύζει καὶ σιωπᾷ). Μὴ γίνεσαι, Ρέννε, παιδίον. Ἐγείρου. -Ποῦ εἶσαι, προσφιλής μου Γαλάτεια, νὰ παραμυθήσωμεν ὁμοῦ καὶ οἱ δύο τὸν ἀδελφόν! (Φιλῶν τὴν κεφαλὴν τοῦ Ρέννου). Εἰπέ με, Ρέννε˚ ἐὰν ἀρνούμενον μὲ ἐφόνευες, θὰ ἔχυνες κἂν ἐπὶ τῷ θανάτῳ μου αὐτὰ τὰ δάκρυα; (Αἴφνης ὁ Ρέννος ἀποσπᾶται τῆς ἀγκάλης τοῦ Πυγμαλίωνος καὶ ὁρμᾷ εἰς φυγήν). Φεύγεις!… Διατί;…Ρέννε! (Ὁ Ρέννος ἔφυγεν. -Ὁ Πυγμαλίων ρίπτεται εἰς τὴν θύραν ἀναφωνῶν). Ρέννε, ἀδελφέ μου, πτωχέ μου Ρέννε! Μὴ μοῦ φύγῃς, οὐδὲν ἥμαρτες!… Ρέννε!… (Ἐξέρχεται).

ΠΡΑΞΙΣ ΠΕΜΠΤΗ

Ὁ Εὔμηλος

ΣΚΗΝΗ ΠΡΩΤΗ

(Ἀτραπὸς περὶ μακρὰν ὑπώρειαν˚ ἑτέρωθεν πεδιάδες καὶ γήλοφοι. Παρά τινα βράχον, ἄνωθεν τοῦ ὁποίου ἁπλοῦται γηραιὰ πεύκη, ἵσταται ὁ Ρέννος μακρὸν περιβεβλημένος μανδύαν καὶ ἐρείδων τὴν ἀριστερὰν χεῖρα ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν ἐπί τινος κεκλιμένου κλάδου. -Δεξιᾷ καὶ ὀλίγον ἀπωτέρω ἐκχεῖται ἀπὸ τοῦ βράχου καλλίρρους κρήνη˚ ὁ ἕτοιμος ἵππος τοῦ Ρέννου ἐλεύθερος κύπτει ἐν αὐτῇ καὶ ποτίζεται).

ΡΕΝΝΟΣ (ἐσκεμμένος καὶ ὡς ἀτενίζων τὰ καταρρέοντα ὕδατα). Ἀπεφάσισα ἀληθῶς; Ἂς σταθῶ. Ποῦ τρέχω;.. Νὰ χωρήσω ἐμπρὸς ἢ να στραφῶ ὀπίσω; Ὀπίσω, ἆ! -Πότε λοιπὸν ἐμφανίζονται οἱ θεοὶ σύμβουλοι; Γενναῖε καὶ σιωπηλὲ φίλε, ἆρα, ἂν ἐνόεις ποῦ φέρομαι, θὰ μὲ ὡδήγεις οὕτω ταχὺς καὶ οὕτω εὐήνιος;

Ὦ πάτερ μου, πάτερ μου, ἧτο τόσον λοιπὸν ἡ ἀρά σου δικαία καὶ εἶνε τόσον βαρεῖα ἡ ἀρὰ τοῦ πατρός; -Πυγμαλίων, Πυγμαλίων, σύγγνωθι!… (Μετὰ μικρὰν παῦσιν). Μετὰ πόσης χαρᾶς θὰ ἐρριπτόμην εἰς τὴν ξένην καὶ πάλιν πλάνης καὶ ἔρημος, ἐὰν κατέλιπον αὐτὸν ὄπισθέν μου πιστῶς ἐρώμενον καὶ ἀληθῶς εὐδαίμονα!… Ὄχι, ὄχι˚ αἱ πόλεις διαπλάττουσι θηρία πολλῷ ἀγριώτερα καὶ μυσαρότερα ἐκείνων ἅπερ οἱ θεοὶ ἐβύθισαν εἰς τὰς βαθυτέρας θαλάσσας καὶ τὰ σκοτεινότερα ὄρη!… Διαυγῆ καὶ κρυσταλλώδη ὕδατα, ἡ δρόσος σας ἀναψύχει τὸν ἥδυμον κόπον τοῦ ὁδοιπόρου καὶ ἀπαλείφει ἐπίσης τὰς αἱματηρὰς κηλῖδας τοῦ ἐγκλήματος… Ὦ ἀδελφέ μου, σύγγνωθι!… (Μετὰ μικρὰν παῦσιν). Νὰ φύγω… Ναί˚ νὰ φύγω μακρὰν τῆς Κύπρου, μακρὰν τῶν ἀνακτόρων, μακρὰν αὐτῆς… Ἀλλ' ἂν εἰς νύκτα ἀστερόεσσαν, ἂν ἐνθυμηθῶ τὰ ὄμματά της, τὰ ὄμματά της δακρύοντα, ἐνθυμηθῶ τὸν ἔρωτά της σπαίροντα ὑπὸ τοὺς πόδας μου… ἂν ἐπιστραφῶ τότε, ὡς τὸ τραυματισθὲν θηρίον καὶ σῷζον τὴν λόγχην εἰς τὴν πλευρήν, ὁ Πυγμαλίων σώζεται; Ἆ, Πυγμαλίων, διατί νὰ εἶσαι θνητός, ἀφοῦ τοσοῦτον εἶσαι οὐράνιος; Ὦ Γαλάτεια, διατί νὰ μὲ ποτίσῃς δηλητήριον, διατί μὲ σπάθην νὰ ὁπλίσῃς τὰς χεῖράς μου; Θὰ ἀποθάνῃς, ἀφοῦ ἐφόνευσες δύο ἀδελφούς… Πῶς, ἀνίερε, ἐρᾷς λοιπὸν ἐμοῦ, ἀφοῦ ἐγενόμην φονεύς, καὶ φονεὺς τοῦ ἀδελφοῦ μου; Εἴχομεν μίαν μητέρα καὶ οἱ δύο˚ καὶ μὲ εἶπες νὰ σπαράξω τὰ σπλάγχνα της, νὰ θανατώσω ἐγὼ αὐτόν˚ ἀλλ' ἐκεῖνος μίαν κἂν τρίχα τῆς κεφαλῆς σου διέσχισε ποτὲ σκληρός; Ὦ Πυγμαλίων, ἐὰν σὲ ἐφόνευον!

Ὁ βράχος οὗτος βεβαίως θὰ ἦτό τις φονεὺς τοῦ ἀδελφοῦ του˚ ἐγένετο πέτρα καὶ αἰωνίως κλαίει ἔκτοτε. Ὄχι˚ διότι τότε τὰ ὕδατά του θ' ἀνέβλυζον αἱμάτινα… Γαλάτεια, διατί νὰ εἶσαι ἄπιστος; Πῶς μὲ ἠγάπησες ἐπιόρκως, πῶς ἀφοῦ σὺ ἦσο ἡ ἀπὸ θεῶν τοῦ ἀδελφοῦ μου σύνευνος; Γαλάτεια ἀνίλεως!.. Μοὶ ἔδωκες νὰ μελετήσω κατ' αὐτοῦ τὸν φόνον ὡς ἐγκληματίου καὶ ἐκεῖνος μοὶ ἐδώρει τὸ φίλημά του καὶ τὸ διάδημα!… Λησμόνησόν με καὶ ἔσο ἡ χαρὰ καὶ ἡ ζωὴ τοῦ ἀδελφοῦ μου˚ ἄλλως…

Ζεῦ, ἡγοῦ σὺ τῶν βημάτων μου˚ εἰ δὲ βουλεύομαι μιαρά, ἂς ἀνοιγῶσιν ἔμπροσθέν μου ἄβυσσοι!

(Λαμβάνει ἀπὸ τοὺς χαλινοὺς τὸν ἵππον καὶ ἀποχωρεῖ).

ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

(Θάλαμος τῆς Γαλατείας ἐν τοῖς ἀνακτόροις τοῦ Πυγμαλίωνος. Ἡ Γαλάτεια περιβεβλημένη ἀργυραυγῆ μακρὰν ἐσθῆτα ἵσταται ἀναβᾶσα ἐπὶ σκίμποδος παρὰ τὸ παράθυρον. Κρατεῖ τὴν παλάμην ὑπὲρ τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ φαίνεται ἐν ἀγωνίᾳ καθορῶσα μακράν. Ἡ μελίχρυσος κόμη της εἰς μακρὰ κύματα κατακυλίεται ὄπισθέν της ὡσανεὶ νὰ παρῃτήθη ἡμιτελὴς ἡ ἀρξαμένη αὐτῆς διακόσμησις. Εἶναι κάτωχρος καὶ στυγερά. Ἀντίπεραν ὑπολάμπει ἡ ἠώς).

ΓΑΛΑΤΕΙΑ (μετὰ μικρὰν σιωπὴν θεωρήσασα κάτωθεν τοῦ παραθύρου). Εἵμαρται. Ἐὰν φανῇ ἐπανερχόμενος ὁ Πυγμαλίων, δέχθητέ με βράχοι κάτωθέν μου καὶ κύματα! Μάτην θὰ διαπλωθῶσιν αἱ πτυχαὶ τῆς ἐσθῆτός μου εἰς τὸν ἀέρα ὡσεὶ πτέρυγες˚ ἡ καρδία μυριάκις βαρυτέρα τοῦ σώματός μου θὰ συντριβῇ μετ' αὐτοῦ κατὰ πετρῶν ὡς ὑέλινον μηχάνημα. Τοῦτο μὲν οὕτως ἔχει ἀσφαλές. Ἐλεήσατε ὅμως γυναῖκα ἐρωμένην καὶ ἔκφρονα, ἐλεήσατέ με σεῖς, ὅρη ὑψηλά, καὶ ταπεινώθητε νὰ ἴδω ἀπώτατα τίς τῶν δύο ἀδελφῶν ἔρχεται! Ἐὰν ἔρχεται ὁ Ρέννος, ταπεινώθητε, ὅρη δυσπέραστα, ἀφανίσθητε εἰς τὰς κοίτας σας, ποταμοὶ ἀκράτητοι, ἵνα φθάσῃ ὁμαλώτατα καὶ ταχύτατα! (Σιωπᾷ καὶ βλέπει. Μετά τινας στιγμάς). Οὔτε νέφος ἐκεῖθεν, οὔτε πτηνόν, οὔτε ἀνέμου πνοή!… Τίς θὰ ἐπανέλθῃ τῶν δύο ἀδελφῶν; -Ρέννε, μὲ ἐνθυμεῖσο ἢ ἐδειλΊασες; Ἰδού, ἀνατέλλει μετ' ὀλίγον ὁ ἥλιος… Ἆρα ἀπεχαιρέτισεν αὐτὸν χθὲς καὶ πανύστατον ὁ Πυγμαλίων; Ἥλιε, θὰ σ' ἐπανίδῃ ἆρα ὁ Ρέννος σήμερον; Τὰ γόνατά μου ἐκόπησαν… Πῶς ἰλιγγιῶ, πῶς σβύννομαι! -Ὤ, ἂς ἀπέθνησκον! (Μένει σύννους. Αἴφνης στραφεῖσα). Μήπως ὁ Ρέννος ἔφθασεν ἄλλοθεν καὶ ἐγὼ οὐδὲν οἶδα; (Καταβᾶσα ἔρχεται πρὸς τὴν θύραν ὡς ἀκροωμένη). Σιωπή, σιωπὴ ἀγωνιώδης ὡς ἡ πρὸ τοῦ κεραυνοῦ. Ὦ Ζεῦ, Ζεῦ τέλειε, τέλει τάς ἐμὰς εὐχάς! (Ἐπανερχομένη εἰς τὸ παράθυρον). Ἆ, ἆ, ἆ! Ὁ Ρέννος, ὁ Ρέννος! Θεοί, ὁ Ρέννος! -Πτωχὲ Πυγμαλίων, ἀπέθανες! (Τρέχει, ἀνασείει πέραν τὰς χεῖρας εἰς χαιρετισμὸν καὶ ψιθυρίζει ἐν λυγμοῖς). Ρέννε μου… Ρέννε μου… -Τετέλεσται! Ἂς ἀποσυρθῶ, ἂς μακρυνθῶ τοῦ παραθύρου, διότι φοβοῦμαι μή, ἅμα πλησιάσῃ, ἀπ' ἐδῶ πετασθῶ εἰς τὰ στήθη του. (Ἀποσυρομένη καὶ πίπτουσα ὀλιγοδρανὴς καὶ δακρύρρους εἰς ἀνάκλιντρον). Πτωχὲ Πυγμαλίων, ἀπέθανες!

ΣΚΗΝΗ ΤΡΙΤΗ

(Γαλάτεια. Εἰσέρχεται ὁ Ρέννος σκοτεινὸς τὴν μορφὴν καὶ τὸ βλέμμα).

ΓΑΛΑΤΕΙΑ (ὁρμῶσα πρὸς τὸν Ρέννον). Ὤ, δι' ἐμὲ πρώτη ζωῆς ἡμέρα! Γλυκὺ φῶς ἐπανατέλλει πλησίον μου; Διατί νὰ διστάσω ὅτι ὁ Ρέννος θὰ ἐπανήρχετο! Λοιπὸν ἐσώθημεν; (Ὁ Ρέννος σιωπᾷ). Ἀπέθανεν; Ὤ, ναί, ἔρρετε τοῦ λοιποῦ φροντίδες καὶ τρόμοι ἄγρυπνοι! Βλέπω, βλέπω ἐπὶ σοῦ τὴν βασίλειον σπάθην του! Ἤδη παρὰ τὸν Κωκυτὸν ἀναμένει με…

ΡΕΝΝΟΣ. Οἴμοι…Ἴσως θὰ ἦτο εὐτυχέστερος!

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ἀλλὰ ποτίζου, ποτίζου τῆς λήθης τὰ ὕδατα, Πυγμαλίων, ὅτι ἤδη νωχελὴς καὶ ἄπληστος τοῦ φωτὸς καὶ λάτρις θερμὴ τῆς ζωῆς καὶ ὅσον ἐπὶ μήκιστον ἀναβάλλουσα θὰ βραδύνω νὰ καταβῶ.

ΡΕΝΝΟΣ. Ἐὰν τοῦτο ἔκειτο εἰς χεῖράς σου, Γαλάτεια…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Παρὰ θεοῖς. Ἀλλ', ὦ Ρέννε, τανῦν εὐδαίμων καὶ θεῶν ἴσος σύ˚ εἰς σοῦ δὲ τάς χεῖρας καὶ ἡ τύχη τοῦ ἐμοῦ βίου καὶ τὸ γόητρον.

ΡΕΝΝΟΣ. Πόσον εἶπες ἀληθῆ!… Ὦ θεοί, ἆρα ὡς ὑμᾶς ἐδίκασα;

ΓΑΛΑΤΕΙΑ(ἐναγκαλιζομένη τὸν Ρέννον). Ἡ μὲν δίκη ἐκείνου ἐγένετο. Τὸ δὲ γέρας οἱ ἐμοὶ στεφανωτοὶ βραχίονες. Εἰπέ με ὅμως, Ρέννε, ὑπώπτευσέ τι, εἶπέ τι κατ' ἐμοῦ;

ΡΕΝΝΟΣ. Σὲ ἠγάπα, Γαλάτεια. Ἔζη διὰ σέ. Ὅ,τι ὠνειροπόλει ἐπὶ τοῦ οὐρανοῦ εὗρεν ἐπὶ τῆς γῆς˚ καὶ ἐπίστευσε. Σὲ ἠγάπα˚ σὲ ἠγάπα ὡς παιδίον καὶ θεός. «Παραιτῶ, μὲ εἶπε τὴν Κύπρον, τὴν βασιλείαν, τὸν κόσμον ὅλον˚ ἀρκεῖ εἰς ἐμὲ μία καλύβη καὶ ἡ Γαλάτεια». Ἦσο σύ, Γαλάτεια, ἐκείνη περὶ ἧς μοὶ ὡμίλει;

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Εἶτα λοιπὸν ἀπέθανε; Κατεσφάγη, ὡς εἴπομεν, Ρέννε μου; Εἶδες αὐτὸν ἀποπνέοντα;

ΡΕΝΝΟΣ (μετά τινα σιγήν). Ἐκυλίετο εἰς τοὺς πόδας μου σπαίρων. Ἐπώμνυε τοῖς θεοῖς ὅτι ἦτο πρὸς ἐμὲ πλήρης στοργῆς καὶ ἁγνείας, ὡς ὅτε συνεπαίζομεν οἱ δύο δεκαετῆ μειράκια˚ ἐπεκαλεῖτο τὸ ὄνομά σου ὡς μόνης θεότητος πιστῆς καὶ προστάτιδος… Ἔστην ἀμείλικτος. Σὲ ἐνθυμούμην…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Γενναῖε Ρέννε! Τότε;

ΡΕΝΝΟΣ. Τότε μοὶ ἔδωκε τὴν σπάθην του, ἱκετεύων νὰ μὴ χράνω τὴν ἐμὴν ὡς ἀδελφοῦ εἰς τὸ αἷμά του, ἅμα δὲ ἐπευχόμενος νὰ βυθίσω ταύτην εἰς στήθη ὀλιγώτερον τῶν ἐκείνου ἀθῴα καὶ πλειότερον στυγερὰ καὶ ἄστοργα… Οὗτοι ἦσαν οἱ τελευταῖοί του λόγοι.

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ἦτο οὕτω πάντοτε δειλός.

ΡΕΝΝΟΣ (μόλις συνέχων ἑαυτόν). Τί;

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ἴσως ἐφονεύθη μάτην˚ ἠδυνάμεθα νὰ κρατήσωμεν αὐτὸν θεράποντα. Διότι, ὅπως παρῃτήθη τῆς Κύπρου, οὕτως ἐὰν τῷ ἀπῃτεῖτο θὰ παρῄτει τὴν σύνευνον.

ΡΕΝΝΟΣ (καθ' ἑαυτὸν καὶ χωρήσας πρὸς τὸ βάθος τῆς σκηνῆς). Ὦ τίγρεις, τίγρεις, καὶ ὅμως οἱ ἄνθρωποι καλοῦσι θηρία σᾶς!

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ἄφες σκοτεινοὺς λόγους καὶ φόβους γραιῶν, Ρέννε μου. Πιστεύεις ἆρα ὅτι μὲ ἠγάπα ποτέ;

ΡΕΝΝΟΣ. Ἐὰν σὲ ἠγάπα, Γαλάτεια!… Ὁ ἔρως του σὲ συνεκίνησεν ὅταν ἦσο ἔτι μάρμαρον, Γαλάτεια… Ἀλλ' ἔχουσι πλέον οἱ λίθοι πλειότερον ἴσως αἷμα καὶ σπλάγχνα μᾶλλον οἰκτίρμονα! Ἐὰν σὲ ἠγάπα!… Ἄκουσόν με , Γαλάτεια: πόσον θὰ ἐλαφρύνετο ἡ ἔνοχος καρδία μου, ἐὰν σὲ ἔβλεπε θλιβομένην μικρὸν διὰ τὸ μέγα ἔγκλημα, ὑγραίνουσαν τὰ ὄμματά σου μὲ δύο κἂν μετανοίας δάκρυα! Ὁ Πυγμαλίων ἦτο ὁ παρὰ θεῶν σύντροφος τῆς ζωῆς σου, Γαλάτεια˚ ὁ Πυγμαλίων ἔπταισε μόνον καὶ μέγιστα καθ' ἡμῶν ὅτι ἠγάπα ἀμφοτέρους τρυφερώτατα˚ ἡ πίστις ἦτο τὸ πταῖσμά του. Ὁ Πυγμαλίων θὰ εἶχε θεμέλιον τῆς ζωῆς του τὸν Ρέννον καὶ λαμπρὸν τῆς κεφαλῆς του διάδημα τὴν Γαλάτειαν… Ἐκ τόσων παλμῶν ἔρωτος οὓς ἐντός σου αἰσθάνεσαι οὐδ' εἷς αὐτῶν σὲ λέγει ἀνηλεῆ, οὐδ' εἷς σὲ κατηγορεῖ ὡς ἀγνώμονα;

ΓΑΛΑΤΕΙΑ (ἐπτοημένη). Μέγιστοι θεοί!… Μήπως, Ρέννε, μήπως ὁ Πυγμαλίων ἀκόμη ζῇ;

ΡΕΝΝΟΣ. Οἴμοι!… Κλαίω διότι εἶνε πλέον ἢ νεκρός…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ (περιβάλλουσα διὰ τῶν βραχιόνων της αὐτὸν ἐρωτικώτατα). Ὦ Ρέννε, Ρέννε φίλτατε˚ τοσοῦτον λοιπὸν σὲ συγκινεῖ πλειότερον ὁ παρελθὼν ἐκεῖνος καὶ ἀφανισθεὶς ἐς ἀεί, ἡ νεκρὰ ἐκείνου ἀνάμνησις, παρὰ ἡ ζῶσα καὶ ἐνώπιόν σου σπαίρουσα ἀπὸ χαρᾶς καὶ πάθους Γαλάτεια;

Ἰδὲ πῶς πέραν ἐκεῖ εὐπαθὴς ἡ ἀμφιλύκη μεταξὺ σκιὰς καὶ φλογῶν διακυμαίνεται, ἰδὲ ἡ ἠώς, ἐνῷ ὑπανατέλλουσα πρὸ τοῦ κόσμου αἰδήμων ἐρυθριᾷ, ἰδὲ πῶς φίλερως πλημμυρεῖ τοὺς ἀγροὺς ἀπὸ δάκρυα ἀδαμάντινα! Ἰδὲ πῶς τὰ πτηνὰ ἀναπετῶσιν ἀπὸ κλάδου εἰς κλάδον χαρμόσυνα καὶ πῶς τὰ ἄνθη ἀνακύπτουσι φαιδρὰ ἀπὸ τῆς νυκτὸς τὴν πλατεῖαν καὶ μέλαιναν πτέρυγα. Ὅλα τὴν στιγμὴν αὐτήν, ὡς οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν θνητῶν, διανοίγονται εἰς τὸ φῶς, τὴν ζωὴν καὶ τὸ μειδίαμα˚ μόνη ἡ καρδία τοῦ Ρέννου βαρυθυμεῖ, μόνος ὁ Ρέννος θὰ ηὔχετο ἀκόμη τῆς νυκτὸς τὸ ὄνειρον καὶ ὄχι τῆς πρωίας τὴν φωτεινὴν ἀλήθειαν!

ΡΕΝΝΟΣ. Καὶ οὐδέποτε, λοιπόν, Γαλάτεια, τὰ ἐρυθρὰ πυρὰ τῆς ἠοῦς, οὐδέποτε ταῦτα θὰ σοὶ ὑπαναμνήσωσι τὸ χυθὲν αἷμα τοῦ Πυγμαλίωνος; Οὐδέποτε, ὅταν ὅλα τὴν πρωίαν ἀναγεννῶνται εἰς τὴν ζωήν, οἱ ὄφεις ἔτι καὶ οἱ φονεῖς, οὐδέποτε θὰ ηὔχεσο νὰ ἀναγεννᾶτο ἀπὸ τοῦ θανάτου ὁ Πυγμαλίων σου;

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Οὐδέποτε.

ΡΕΝΝΟΣ (μετὰ μικρόν). Γαλάτεια, εἰπέ: ἐὰν αἴφνης ἐφονευόμην ἐγώ, θὰ ἠγάπας κἂν τότε τὸν Πυγμαλίωνα;

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Οὐδὲ τότε. Ποτέ!

ΡΕΝΝΟΣ (φέρων τὴν χεῖρά του πρὸς τὸ στόμα τῆς Γαλατείας). Φεῦ˚ καὶ ἀντὶ τῆς ἀβύσσου αὐτῆς τὴν θύραν νὰ φυλάττωσι φρικαλέοι δράκοντες, ἄγγελοι καὶ φρουροὶ αὐτῆς ἐτέθησαν τὰ λεπτὰ καὶ ρόδινα τοῦτα χείλη!…

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Σκέπτεσαι πολύ, πάρα πολύ, Ρέννε… Ἄφες πάντα πένθιμον λογισμὸν νὰ ταφῇ μετὰ τοῦ Πυγμαλίωνος εἰς τὴν νύκτα τῆς χθές˚ δι' ἡμᾶς ἰδοὺ ἀνατέλλει νέα πρωία. Δὸς ἤδη εἰς τὴν Κύπρον τὴν σπάθην καὶ εἰς ἐμὲ τὸν Ρέννον ἀνάσσοντα.

ΡΕΝΝΟΣ (μετ' ἀποφάσεως). Νὰ δώσωμεν ὅμως πρῶτον εἰς τὴν πόλιν τὸ ξίφος ἁγνόν… Ἦτο πολὺ τὸ αἷμά του καὶ ἐβάφη μέχρι λαβῆς ἡ σπάθη, Γαλάτεια. Φέρε μοι ἤδη ὕδατα ν' ἀποπλύνω ἀπὸ τῆς λεπίδος τάς κηλῖδας τοῦ αἵματος. Ἦτο πολὺ τὸ αἷμά του.

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ἡ θήκη κρύπτει τάς κηλῖδας, Ρέννε. Ἐς ἄλλοτε ὁ ἁγνισμός. Ἐλθὲ τανῦν καὶ ἀνάπαυσον τὴν κεφαλὴν βαρεῖαν, κεφαλὴν παιδός…

ΡΕΝΝΟΣ.. Ὄχι˚ ἂς ἀπαλειφθῇ ὅσον τάχιστα καὶ ἡ ἐλαχίστη τοῦ αἵματός του σταγών. Οἱ ὀφθαλμοί σου ἐπὶ τούτῳ, Γαλάτεια, οὐδὲ κἂν ἓν δάκρυ δύνανται νὰ μοὶ δανείσωσι… Φέρε λοιπὸν ὕδατα τῆς πηγῆς.

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ἔστω, Ρέννε˚ ἔχεις δίκαιον. Πᾶν ἴχνος τῆς ζωῆς αὐτοῦ ἐγγὺς ἡμῶν ἂς ἀπαλειφθῇ. Τὸ νᾶμα τῆς πηγῆς θὰ ἀποπλύνῃ τάς κηλῖδας τῆς λεπίδος, τὸ φίλημά μου τὴν κατήφειαν τοῦ μετώπου σου. Μὲ ἀγαπᾷς!

ΡΕΝΝΟΣ. Πόσον πλέον μάταιον!

(Ἡ Γαλάτεια ἀπέρχεται)

ΣΚΗΝΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

(Ἀφοῦ ἐπὶ μακρὸν προητένισεν ἀπερχομένην τὴν Γαλάτειαν).

ΡΕΝΝΟΣ (μόνος). Γῆ καὶ οὐρανέ!… Εἶνε ἡ γυνὴ αὕτη, εἶνε ἡ Γαλάτεια ἐκείνη εἰς ἣν μαρμάρου ἔτι ἄγαλμα ὁ Πυγμαλίων ἔδωκε τὴν ζωὴν καὶ τὰ ὄμματα, τὸν ἔρωτα καὶ τὸν ἥλιον; Εἶνε αὕτη ἐκείνη, ἥτις ἀπὸ τοῦ λίθου ἐξυπνήσασα εὗρε θερμὸν εἰς τοὺς πόδας της λάτριν καὶ ἅμα θεὸν ζείδωρον ἄνωθέν της τὸν Πυγμαλίωνα; Ὦ, ἐπὶ ἔτη μακρά, τυφλὲ σύ, ὁπόταν ὑπὸ τάς χεῖρας ἰατροῦ ἀναβλέψῃς καὶ παραστῇ ἐνώπιόν σου ὁ κόσμος γελῶν καὶ βασίλειος, φόνευσον, φόνευσον ἀνηλεῶς τὸν ἰατρὸν ἐκεῖνον ὅστις τοσοῦτον σὲ ἠδίκησεν! Ὦ νήπια θηλάζοντα, μόλις τοῦ λοιποῦ ἀναφανῶσιν οἱ πρῶτοι ὀδόντες σᾶς σπαράξατε αὐθωρεὶ δι' αὐτῶν τὰ στήθη, ὅθεν ἠντλήσατε τὸ γάλα καὶ τὴν ζωήν, σπαράξατε τῆς μητρός σας τὰ στήθη, ἥτις σᾶς ἔδωκε τὸ φῶς τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὴν ἡλικίαν τῆς ἀθῳότητος! Ὦ εὐγνωμοσύνη, ἡ γλυκυτέρα θεότης, γεννοῦ ἐρινύς, ραῖνε τοῦ λοιποῦ τὸν εὐεργέτην ἀντὶ δακρύων μὲ ἀράς, φίλει αὐτὸν μὲ τῆς ἐχίδνης τὸν ἄγριον ὀδόντα, ἀνάπνεε τοῦ λοιποῦ ἀπὸ τοῦ στήθους σου ἀντὶ ἐλέους λοιμόν!… Ἀλλ' ὄχι, ὄχι˚ ἔτι πλέον καὶ ἔτι πρός: ἔλθετε, βασιλεύσατε μέσῳ ἡμῶν οἱ θεοὶ οἱ ἀνήλιοι˚ ἡγοῦ, σὺ Κέρβερε, τοῦ ἅρματος τῆς Ἠοῦς, ἀντὶ δὲ τοῦ χρυσάκτινος Φοίβου ἂς κυλίεται ἕρπουσα ἐπὶ τοῦ οὐρανοῦ αἱματόχρους καὶ μέλαινα σφαῖρα, ἀφοῦ ἡ Γαλάτεια φονεύει τὸν Πυγμαλίωνα, διότι αὕτη ἐφόνευσεν ἤδη, ἐφόνευσε πλέον αὐτόν!… Ὦ γυναῖκες, γυναῖκες, ὅταν ᾖσθε προδότιδες, εἶσθε… (Κτυπῶν διὰ τοῦ ποδὸς τὸ ἔδαφος μετὰ στιγμὴν ἀγωνίας). Δανείσατέ μοι λοιπὸν σεῖς, ἐρέβη τοῦ ᾍδου, εἰκόνα αὐτῶν ἀληθῆ, καὶ βροντήσατε σεῖς, κεραυνοί, δικαίαν κατὰ τούτων ἀράν! (Φαίνεται ἐπανερχομένη ἡ Γαλάτεια). Ἰδού, ἔρχεται προσμειδιῶσα ὡς ὅτε πρῶτον ἐνητένισε τὴν αὐγὴν καὶ τὰ ἄνθη! Ἔρχεται χαίρουσα καὶ ἐν τούτοις πεποιθυῖα ὅτι ἐφόνευσε τὸν θεὸν αὐτῆς καὶ Πυγμαλίωνα! Ὤ, καὶ ἂν μὴ συνήντα ἐμέ, θ' ἀνελάμβανε ρωμαλέον τινὰ δοῦλον καὶ θὰ συνέτριβεν αὐτὸν ἐπὶ τοῦ στήθους της…

ΣΚΗΝΗ ΠΕΜΠΤΗ

(Ρέννος ἐν ἀπογνώσει. Γαλάτεια κρατοῦσα λεκάνην χρυσὴν καὶ χρυσοῦν ἀμφορέα μετὰ μεμυρωμένου ὕδατος).

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Διατί σκυθρωπάζεις, Ρέννε μου; Εἴθε τὸ ὕδωρ τοῦτο νὰ ἀποπλύνῃ μετὰ τῆς σπάθης καὶ τὸν φόνον ἀπὸ τῆς μνήμης σου!… (Ὁ Ρέννος σιωπᾷ. Ἡ Γαλάτεια ἀποθεῖσα τὴν λεκάνην καὶ τὸν ἀμφορέα ἐπὶ τραπέζης). Ἰδοὺ ὅ,τι μοὶ ἐζήτησες. Θέλεις ἔτι τὰ χρυσᾶ μῆλα τῶν Ἑσπερίδων; Εἰμὶ ἑτοίμη. Εἰπέ. (Ὁ Ρέννος σιωπᾷ. -Ἐρχομένη πλησίον του ὑπερπαθής). Ἆ, ἐὰν ἐγνώριζον ὅτι μίαν μόνην στιγμὴν θὰ ἐλυπεῖσο οὕτω, Ρέννε, ἡ χεὶρ τῆς Γαλατείας μόνη θὰ ἐβάφετο μὲ τὸ αἷμά του…

ΡΕΝΝΟΣ. Ὦ Θεοί, εἴθε νὰ μετεβάλλετο πᾶσά μου λέξις εἰς μάχαιραν ὅπως μὲ χιλίας ὁμοῦ πληγὰς θανατώσω αὐτήν! (Ἀνασπῶν τὴν σπάθην καὶ τραυματίζων τὴν Γαλάτειαν). Μαινὰς ἀγνώμων, προδότις, ἀπόθανε!

ΓΑΛΑΤΕΙΑ. Ρέννε!… (Πίπτει καιρίως κτυπηθεῖσα. -Ὁ Ρέννος φεύγει πρὸς τὰ παρασκήνια, κρατῶν σπασμωδικῶς τὴν σπάθην καὶ κύπτων τὸ μέτωπον ὡσεὶ ἔκφρων. -Ἡ Γαλάτεια θλίβουσα διὰ τῆς ἀριστερᾶς τὴν πληγὴν ὑπὸ τὸν εὐώνυμον μαστὸν καὶ συρομένη πρὸς τὸν Ρέννον). Ὤ, οὐδέποτε, οὐδέποτε μὲ ἠγάπησες! Ἐὰν μοὶ ὡμολόγεις τοῦτο πρότερον, ἡ σπάθη αὕτη θὰ ἧτο περιττή… Ὅμως μὴ φεύγῃς, ἐλθὲ πλησίον μου, Ρέννε. Ἐὰν ἐν ἐμοὶ ἐφόνευσες ὡς μέλαν σπλάγχνον τὴν ἀγνωμοσύνην, ἡ καρδία ὅμως, τὸ ὑπόλοιπον ὅμως σῶμα ζῇ ὅλον ἔρως πρὸς σὲ καὶ ἔλεος. Ἐλθὲ πλησίον μου, Ρέννε. Ἐὰν ἡ προδότις ἀποθνήσκῃ, ὤ, ἂς ἐπιζήσῃ κἂν ἡ ἐρωμένη εἰς τὴν μνήμην σου! Εἴθε νὰ ζήσῃς ἐπὶ τοῦ κόσμου εὐδαίμων, Ρέννε˚ ἀλλὰ μὴ μὲ λησμονήσῃς, μὴ μὲ λησμονήσῃς σύ, ὡς ἐγὼ λησμονῶ ὅτι ὁ Ρέννος μὲ ἐφόνευσεν… Εἰπέ με κἂν, φίλε μου: ἐπιζῇ εἰς τὸν ᾍδην ὁ ἔρως; -Ἐλθὲ πλησίον μου…λύει τὰ γόνατά μου ὁ θάνατος… (Μετὰ μικρόν. Γεγωνυίᾳ). Σοὶ ἔδωκα τὴν ζωήν μου˚ μοὶ ἀρνεῖσαι ἓν φίλημα;

ΣΚΗΝΗ ΕΚΤΗ

(Οἱ ἀνωτέρω. Ρίπτεται ἐπὶ τῆς σκηνῆς ὁ Πυγμαλίων).

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Τί εἶπες; Γαλάτεια!… Ρέννε!

ΓΑΛΑΤΕΙΑ (προσιδοῦσα τὸν Πυγμαλίωνα). Ἆ!… (Ἀπονεκροῦται).

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ. Πῶς, πρὸς σὲ λοιπόν, Ρέννε, πρὸς σὲ ὁ ἔρως της; Εἶμαι λοιπὸν ὁ Πυγμαλίων ἔτι ἢ παρεφρόνησα; (Κτυπῶν τὸ μέτωπον). Οἴμοι, πάντα, πάντα ἤδη ἐννοῶ! Ὦ θεοί, διατί μὲ ἠπατήσατε; Ἆ, Ρέννε, διατί μὲ ἠδίκησες; Λαλήσατέ με λοιπόν, βραχναὶ ἐρινύες, λαλήσατε: ἀπέθανε μοιχαλίς;

ΡΕΝΝΟΣ (ἀνεγείρων τὸ πρόσωπον). Ὄχι.

ΠΥΓΜΑΛΙΩΝ (γονυκλιτῶν πρὸ τῆς νεκρᾶς). Ὦ Γαλάτεια, Γαλάτεια, Γαλάτεια, εἰς τί σοὶ ἔπταισα; Πῶς λοιπὸν, ἀποθνήσκεις, ἐκλείπεις, ὄνειρον; Μὴ ἀποθάνῃς! Ἐξύπνα, ἐξύπνα καὶ σοὶ δίδωμι συγγνώμην… Ὤ, ἐλέησον! Γαλάτεια, δός μοι νὰ ροφήσω ἐγὼ τῆς πληγῆς σου τὸ δηλητήριον, διότι σὲ ἀγαπῶ ἀκόμη, σὲ ἀγαπῶ, σὲ ἀγαπῶ, σὲ ἀγαπῶ… (Θλίβων τάς χεῖρας καὶ φιλῶν αὐτῆς τὸ μέτωπον). Ὤ, ἀπέθανεν! (Ἀνεγειρόμενος καὶ μεταπίπτων εἰς τὴν ἀγκάλην τοῦ ἀδελφοῦ του). Ὤ, διατί νὰ ἐπανέλθῃς ἀπὸ τὴν ξένην, ἀδελφέ μου! (Κλαίει. -Μικρὰ οἰκτρὰ σιγή). Διατί νὰ μὴ μὲ ἐφόνευες πρὸ ὀλίγων ὡρῶν, ὅτε ἠγνόουν ἔτι τὴν Γαλάτειαν, Ρέννε;

ΣΚΗΝΗ ΕΚΤΗ

ΕΙΚΩΝ

Οἱ ἀνωτέρω. Ὁ Εὔμηλος, μὲ ἐσταυρωμένας τάς χεῖρας, ἐπιφαίνεται παρερχόμενος εἰς τὸ βάθος τῆς σκηνῆς, τὸ δὲ κατάβλημα πίπτει.