Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Αίθουσα αναμονής (1957). Πρωτοδημοσιεύτηκε στα Νέα Ελληνικά (Ιαν. 1952) με τον τίτλο «Ανέβασμα στο λόφο». Ο Γιώργος Γεραλής είναι από τους πιο πιστούς εκπροσώπους του νεοσυμβολισμού. Στα ποιήματά του συνταιριάζει τα κελεύσματα της παλαιότερης ποιητικής παραγωγής με τα σύγχρονα ρεύματα της μοντερνιστικής ποίησης. Ο συμβολισμός και η διαρκής και αδιάλειπτη επιμέλεια της μορφής αποτελούν χαρακτηριστικά της ποίησης του, την οποία παράλληλα διαποτίζει μια βαθιά μελαγχολία και απαισιοδοξία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ποίησή του διακηρύσσει την άρνηση της πραγματικής ζωής (Φρουζάκης, 2009: 26-27). Η συλλογή όπου ανήκει το ποίημα γράφτηκε υπό το βάρος του θανάτου του πατέρα του, του Πάνου Γεραλή, και σηματοδοτεί τη φανερή πια είσοδο του ποιητή στη νεωτερική ποίηση. Από άποψη ποιητικής αποτελεσματικότητας, το γεγονός αυτό λειτούργησε ευεργετικά, καθώς έφερε σε άμεση επαφή τον ποιητή με τον θάνατο, ανοίγοντάς του ένα παράθυρο στον κόσμο που ασφαλώς γνώριζε πως υπήρχε, αν κρίνουμε από τις προηγούμενες συλλογές του, ωστόσο ποτέ του δεν τον είχε αντιμετωπίσει τόσο άμεσα (Φρουζάκης, 2009: 32). Το συγκεκριμένο ποίημα είναι ποίημα «ερωτικής εμπειρίας», δοσμένης όμως με σκληρό τρόπο, καθώς τόσο η αναφορά στον ομηρικής προέλευσης στίχο του Μίμνερμου («Με τον άνεμο φεύγουμε, καθώς τα φύλλα») όσο και ο ερημικός αρχαίος ναός («Έρημος ήταν ο ναός κι απ’ τις κολόνες κύματα κύματα κυλούσε το σκοτάδι») παραπέμπουν στο αίσθημα της μελαγχολίας και της ματαίωσης που αισθάνεται ο ποιητής μπροστά στην ανθρώπινη ματαιότητα («Κυλιόμαστε μες σ’ έναν ύπνο με ασήμαντα όνειρα. Φωνές κομματιασμένες, ψάχνοντας μια μορφή που δεν υπάρχει, συντρίμμια ενός χρησμού ξεδιαλυμένου, ενός κόσμου γυμνού»). Επίσης, χαρακτηρίζεται για τα έντονα ελληνικά του χρώματα συνυφασμένα με μια ωραία, σχεδόν δωρική, εγκαρτέρηση. Σύμφωνα με τον Ανδρέα Καραντώνη (1958: 1252), στη συλλογή αυτή ο Γιώργος Γεραλής «μας έδωσε ποιήματα όπου σφοδρές εμπειρίες από τον έρωτα, αλλά κυρίως από μιαν ανατριχιαστική εμπειρία και γειτνίαση θανάτου, υποτάσσονται παραδειγματικά σε μια έκφραση που θέλει να κυριαρχήσει πάνω στη συγκίνηση – ακριβώς για να τη διασώσει και να την αποδώσει σα γεγονός πλέον, σαν άμεση αίσθηση ζωής και όχι σαν πολλαπλασιασμένη αισθηματολογία».
«Δειλινό στο λόφο»
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, 20ός αι. / 1957
Στοιχεία Έκδοσης:
- Γεραλής, Γιώργος. 2009. Ποιήματα. Αθήνα: Ερμής. [1η έκδ: Γιώργος Γεραλής. 1957. Αίθουσα αναμονής. Αθήνα: Δίφρος.]
Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:
- Καραντώνης, Ανδρέας. 1958. «Γιώργος Γεραλής: Αίθουσα αναμονής». Νέα Εστία 747 (Αύγουστος 1958): 1251-1252.
- Φρουζάκης, Κώστας. «… Με μιαν αβάσταχτη εντέλεια… ή το θαμπό φως της ποίησης του Γιώργου Γεραλή». Εισαγωγή στον συγκεντρωτικό τόμο Γιώργος Γεραλής. 2009. Ποιήματα. Αθήνα: Ερμής. 25-54.
ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, Νόστος. Ο Αρχαιοελληνικός Μύθος στην Παγκόσμια Λογοτεχνία